Sree Vittoba Devasthan is located approximately 1 kilometer to the east of the NH47 Highway in Kayamkulam, near the market. It is commonly referred to as the Konkani temple.
The principal deity of the temple is Vithoba, recognized as a manifestation of Lord Krishna. The Vithoba Temple located in Kayamkulam serves as the primary site of worship for the Gauda Saraswata Brahmins, a community that follows Vaishnavism.
Members of this community gather at the temple to celebrate its significant festivals, which include Shayana Ekadashi in the month of Ashadam and Uthana Ekadashi in the month of Kartika. The central idol of the temple, Vithobabhagavan, is also referred to by names such as Vithalan, Pandurangan, Hari, and Narayanan. Vithoba, also known as Panduranga, is predominantly venerated in the states of Maharashtra and Karnataka, representing another aspect of Krishna, who is an incarnation of Vishnu. The temple, which dates back approximately 400 years, is dedicated to the principal deity, Sree Vittala.
It is widely believed that Vittala, also known as Vithoba, embodies Naada Murthi and has a particular affinity for bhajans, requiring no additional poojas. A notable feature of the temple is its Chariot, which plays a central role in the Ratholsavam, an event that involves pulling the Chariot around the temple on the ninth day of two annual festivals. This temple is intricately connected to the daily lives of the Gowda Saraswat Brahmins (GSB) community in Kayamkulam, more so than any other GSB temple in Kerala. The temple is thought to have been built in the early 18th century by the Gowda Saraswat Brahmins (GSB) of Kayamkulam, with assistance from the Raja of Kayamkulam, who was a devoted follower of Lord Krishna. Some families that migrated to Kerala in the late 16th century established their residence in Kayamkulam.
A scholar named Vittoba undertook a pilgrimage to North India and, during his journey, arrived at Pandharpur, the revered site of Panduranga Vittala. He obtained a divine idol of Vittala from a temple in Pandharpur and brought it back to Kayamkulam. Vittoba enshrined the idol in his home, worshipping it as his family deity. Subsequently, he experienced a dream in which Vittala expressed a desire for the idol to be made available for public worship.
Following this revelation, the idol was relocated to the Venkateswara Temple, a family shrine situated approximately 500 meters from the current Vittoba Temple. The community leaders approached the Raja of Kayamkulam, seeking his support in constructing a permanent temple for Vittala. In response, the Raja provided land and timber for the temple's construction. Notably, a small Shiva shrine existed on the land donated by the Raja, which remains visible today within the Vittala Temple complex.
ശ്രീ വിഠോബ ക്ഷേത്രം
ആലപ്പുഴ ജില്ലയിൽ കായംകുളത്ത് ദേശീയ പാതയുടെ കിഴക്ക് ഭാഗത്ത് മാർക്കറ്റിനടുത്താണ് ശ്രീ വിഠോബ ക്ഷേത്രം സ്ഥിതിചെയ്യുന്നത്. പ്രാദേശികമായി കൊങ്കണി ക്ഷേത്രം എന്ന പേരിൽ അറിയപ്പെടുന്ന ഈ ക്ഷേത്രം KSRTC ബസ് സ്റ്റാൻഡിൽ നിന്ന് ഏകദേശം 2 കിലോമീറ്റർ, റെയിൽവേ സ്റ്റേഷനിൽ നിന്ന് 4 കിലോമീറ്റർ അകലെയാണ്. വിദേശത്തുള്ള മഹാരാഷ്ട്രയും കർണാടകയും ഉൾപ്പെടെയുള്ള സ്ഥലങ്ങളിൽ പ്രധാനമായും ആരാധിക്കുന്ന വിഠോബ (വിഠോബ) പാണ്ഡുരംഗ എന്ന ആരാധനാ മൂർത്തി വിഷ്ണുവിന്റെ കൃഷ്ണൻറെ മറ്റൊരു രൂപമാണ്. വിഠോബയെ സാധാരണയായി ഇരുണ്ട പൊക്കം കുറഞ്ഞ അരയിൽ കൊടുംകൈ കുത്തി ഒരു കരിങ്കൽ പീഠത്തിൽ നിൽക്കുന്ന ചെറുപ്പക്കാരനായി ചിത്രീകരിക്കുന്നു, കൂടാതെ അദ്ദേഹത്തിന്റെ പത്നിയായ രുക്മിണീദേവിയും അവിടെ ഉണ്ടാകും. ശ്രീകൃഷ്ണഭഗവാന്റെ ഒരു രൂപഭേദമായി അറിയപ്പെടുന്ന വിഠോബയാണ് ക്ഷേത്രത്തിലെ മുഖ്യപ്രതിഷ്ഠ.
വൈഷ്ണവഭക്തി സമൂഹത്തിലെ ഗൗഢ സാരസ്വത ബ്രാഹ്മണരുടെ പ്രധാന ആരാധനാകേന്ദ്രമാണ് കായംകുളത്തെ വിഠോബാക്ഷേത്രം. ക്ഷേത്രത്തിലെ പ്രധാന ഉത്സവങ്ങളായ ആഷാഢമാസത്തിലെ ശയന ഏകാദശിയും കാർത്തികമാസത്തിലെ ഉത്ഥാന ഏകാദശിയും ഇവരെല്ലാം ക്ഷേത്രത്തിലെത്തിച്ചേരുന്നു. വിഠോബാഭഗവാൻ, വിഠലൻ, പാണ്ഡുരംഗൻ, ഹരി, നാരായണൻ എന്നീ പേരുകളിലും അറിയപ്പെടുന്നു. ഏകദേശം 400 വർഷം പഴക്കമുള്ള ഈ ക്ഷേത്രത്തിൽ ശ്രീ വിഠോബയാണ് പ്രധാന പ്രതിഷ്ഠ. ശ്രീ വിട്ടാല നാദമൂർത്തിയാണെന്നും ഭജനപ്രിയനാണെന്നും വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു, ഭഗവാൻക്ക് മറ്റ് പൂജകൾ ആവശ്യമില്ല.വർഷം തോറും നടക്കുന്ന രണ്ട് ഉത്സവങ്ങളിലൊന്നായ ആഷാഢമാസത്തിലെ ശയന ഏകാദശിയും, കാർത്തികമാസത്തിലെ ഉത്ഥാന ഏകാദശിയും ഒമ്പതാം ദിവസം ആഘോഷിക്കുന്ന രഥോൽസവം (ക്ഷേത്രത്തിന് ചുറ്റും രഥം വലിക്കൽ) ഈ ക്ഷേത്രത്തിന്റെ പ്രധാന ആകർഷണമാണ്.
കേരളത്തിലെ മറ്റ് ഗൗഡ സാരസ്വത ബ്രാഹ്മണ ക്ഷേത്രങ്ങളേക്കാൾ കായംകുളത്തിലെ ഗൗഡ സാരസ്വത ബ്രാഹ്മണ സമൂഹത്തിന്റെ ദൈനംദിന ജീവിതവുമായി ഈ ക്ഷേത്രം വളരെ നന്നായി ഇഴചേർന്നിരിക്കുന്നു. കായംകുളം രാജാവിന്റെ സഹായത്തോടെ ശ്രീകൃഷ്ണഭക്തനായ ഗൗഡ സാരസ്വത ബ്രാഹ്മണർ 18-ാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ തുടക്കത്തിൽ ക്ഷേത്രം പണികഴിപ്പിച്ചതായി വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു. പതിനാറാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ അവസാനം കേരളത്തിലേക്ക് കുടിയേറിയ ചില കുടുംബങ്ങൾ കായംകുളത്ത് താമസമാക്കി.
വിഠോബ എന്ന പണ്ഡിതൻ ഒരിക്കൽ ഉത്തരേന്ത്യയിലേക്ക് തീർത്ഥാടനം നടത്തുമ്പോൾ പാണ്ഡുരംഗ വിത്തലയുടെ ആസ്ഥാനമായ പാണ്ഡർപൂരിൽ എത്തി. അവിടെ ഒരു ക്ഷേത്രത്തിൽ നിന്ന് വിത്തലയുടെ ദിവ്യ വിഗ്രഹം വാങ്ങി കായംകുളത്തേക്ക് തിരികെ കൊണ്ടുപോയി.
ആ വിഗ്രഹം അദ്ദേഹം തൻറെ വീട്ടിൽ സൂക്ഷിക്കുകയും കുലദേവതയായി ആരാധിക്കുകയും ചെയ്തു. ഒരിക്കൽ, വിഗ്രഹം പൊതുജനങ്ങൾക്ക് ആരാധനക്കായി സമർപ്പിക്കണമെന്ന് അദ്ദേഹം സ്വപ്നം കണ്ടു. കായംകുളത്തെ വെങ്കിടേശ്വര ക്ഷേത്രം (ഒരു കുടുംബ ക്ഷേത്രം) ഇന്നത്തെ വിഠോബ ക്ഷേത്രത്തിന് സമീപം സൂക്ഷിച്ചിരിക്കുന്നു. സമുദായത്തിലെ പ്രമുഖർ കായംകുളം രാജാവിനെ സമീപിച്ച്, വിട്ടലക്ക് സ്ഥിരമായ ക്ഷേത്രം നിർമ്മിക്കാൻ സഹായം അഭ്യർത്ഥിച്ചു. രാജാവ് ക്ഷേത്രത്തിന്റെ നിർമ്മാണത്തിനായി ആവശ്യമായ സ്ഥലം, സാമഗ്രികൾ എന്നിവ നൽകി. ഇതിന്റെ ഫലമായി, വിട്ടാല ക്ഷേത്രം നിർമ്മിച്ച് പ്രതിഷ്ഠ നടത്തി. രാജാവ് നൽകിയ സ്ഥലത്ത് ഒരു ചെറിയ ശിവക്ഷേത്രം നിലവിലുണ്ടായിരുന്നു, ഈ ക്ഷേത്രം ഇന്നും വിത്തല ക്ഷേത്ര സമുച്ചയത്തിൽ കാണപ്പെടുന്നു.
Address:
Sree Vitoba Ward,
Kayamkulam, Kerala 690502
