Sree Poornathrayeesa Temple Thrippunithura Ernakulam

The presiding deity is Lord Vishnu in the form of Santhanagopala Murthy, also known as Poornathrayeesa, who was regarded as the national deity of Cochin and the guardian of Tripunithura. The temple is especially known for its association with elephants, and over 40 elephants participate in the annual Vrishchikotsavam festival. Vrishchikotsavam, held in the Malayalam month of Vrishchikam (November–December), is an eight-day-long festival that marks the beginning of the Utsava season in Kerala.

The festival is renowned for its grandeur, featuring traditional music performances like Melam, cultural events such as Kathakali, and classical music concerts. A significant highlight is the Thrikketta Purappadu on the fourth day, when Poornathrayeesa is adorned with exquisite golden ornaments and taken out in a majestic procession atop a caparisoned elephant, accompanied by 14 other elephants. Golden pots from the temple's treasure vault (Kallara) are brought out for special offerings by devotees. It is believed that childless couples who pray to Poornathrayeesa are blessed with children.

The temple’s unique customs and grand celebrations make it a significant spiritual and cultural landmark in Kerala. According to legend, Lord Vishnu gifted the idol of Poornathrayeesa to Arjuna when he sought divine help to restore the ten children of a Brahmin. Arjuna, carrying the sacred idol and the children in his chariot, returned the children to the Brahmin. In memory of this event, a temple was built with a sanctum sanctorum shaped like a chariot.

Arjuna entrusted Lord Ganesh with the task of finding a suitable location for installing the idol. Initially, the idol was kept in a palace to the west of the present temple, now known as Poonithura Kottaram. Attracted by the sanctity of the ancient Vedic village of Poornavedapuram (now Tripunithura), Ganesh desired the location for himself. However, Arjuna pushed him aside and installed his idol to the southern side of the sanctum, differing from the usual tradition where Ganesh's shrine is placed in the southwestern part of the inner courtyard.

At the time, the area was covered with mustard fields. Arjuna used mustard seeds to extract oil for lighting a lamp in front of the deity. This traditional lamp, known as Valia Vilakku, continues to burn, and it is believed that the burnt oil has medicinal properties. According to legend, Lord Poornathrayeesa is believed to be the elder brother of the goddesses of Eroor Pisharikovil Temple and Chottanikkara Temple. It is also said that the lord was married to Nangema, a Namboothiri girl from Vadakkedathu Mana.

During the annual temple festivals, deities from Perumthrikovil Temple (Lord Shiva) and Eroor Pisharikovil visit Poornathrayeesa Temple for their aaraattu (holy bath), followed by a combined pooja and grand procession. This ritual is locally known as Sankara-Narayana Vilakku (honoring Shiva and Vishnu) and Lakshmi-Narayana Vilakku (honoring Lakshmi and Vishnu). The aaraattu of Lord Poornathrayeesa is held at the temple pond of Chakkamkulangara Shiva Temple, located to the northeast of the Poornathrayeesa Temple.

The moolasthaanam (original seat of the deity) is believed to be at Poonithura Sree Krishna Temple, about 1.5 km west of the current temple. Historical accounts suggest that a former ruler relocated the deity to its present location. The temple follows the traditional Kerala temple architecture. However, a major fire in 1920 destroyed much of the original wooden structure, including the sanctum sanctorum. This led to the first-ever reconstruction using concrete in Kerala temple architecture. The renowned architect Eachara Warrier redesigned the temple, blending modern materials with traditional aesthetics.

The concrete structure was skillfully covered with copper plates, wooden panels, and granite tiles to retain the temple's original appearance. The sanctum sanctorum is adorned with large brass sheets featuring carvings of deities. The roof is covered with copper sheets, while the entrances are decorated with gold sheets. The temple's two-storied gopuram (entrance tower) includes a mandapam on the first floor, supported by eight intricately carved wooden pillars, enhancing its architectural grandeur. Ambalam Kathi Ulsavam is a unique festival observed to commemorate a significant incident.

Thousands of devotees gather at the temple on this special day, which falls in the month of Thulam. After the evening Deeparadhana, camphor arranged around the temple is set on fire, creating an illusion that the entire temple is ablaze. However, this is not the only festival celebrated at the temple. The Vrishchikolsavam, held in late November, is the main festival and lasts for eight days. It features various traditional folk art forms such as Ottan Thullal, Kathakali, Thayambaka, Chenda Melam, Katcheri, Maddala Pattu, Kombu Pattu, and Kuzhal Pattu. Numerous stalls are set up around the temple, offering food and various items.

Apart from these, the temple hosts other major festivals and smaller celebrations throughout the year. The birthday of Poornathrayeesha falls on Uthram Nakshatra in the Malayalam month of Kumbham (February–March), preceded by Para Utsavam, where devotees make special offerings. In August–September, the temple observes Mooshari Utsavam in honor of the sculptor who crafted the divine image of Poornathrayeesha. It is believed that the sculptor merged with the divine to give life to the sacred idol, which is still worshipped in the sanctum. Other notable celebrations include Lakshmi Narayana Vilakku, Uthram Vilakku, and Thulam Ombath Utsavam.

തൃപ്പൂണിത്തുറ ശ്രീപൂർണ്ണത്രയീശ ക്ഷേത്രം

കൊച്ചിരാജ്യത്തിന്റെ പഴയ തലസ്ഥാനമായ തൃപ്പൂണിത്തറയിൽ സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന ശ്രീ പൂർണ്ണത്രയീശ ക്ഷേത്രം എറണാകുളം ജില്ലയിൽ കണയന്നൂർ താലൂക്കിൽ ഉൾപ്പെടുന്ന സുപ്രസിദ്ധമായ ക്ഷേത്രങ്ങളിൽ ഒന്നാണ്. എറണാകുളം നഗരത്തിനു സമീപം സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന ഈ ക്ഷേത്രത്തിൽ അനന്തശയനനിൽ വിരാജിക്കുന്ന മഹാവിഷ്ണുവാണ് മുഖ്യപ്രതിഷ്ഠ. സന്താനഗോപാലമൂർത്തിയായി സങ്കല്പിക്കപ്പെടുന്ന ഈ ഭഗവാനെ ശ്രീകൃഷ്ണനും അർജുനനും ചേർന്ന് പ്രതിഷ്ഠിച്ചതാണെന്നു വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു. ഉപദേവനായ ഗണപതി മാത്രമേ ക്ഷേത്രത്തിലുള്ളൂ.

1921-ൽ ഉണ്ടായ തീപിടിത്തത്തിൽ ക്ഷേത്രം നശിച്ചെങ്കിലും പിന്നീട് പുനരുദ്ധരിച്ച് ഇപ്പോഴുള്ള താളത്തിൽ നിർമിക്കുകയായിരുന്നു. കൊച്ചിൻ ദേവസ്വം ബോർഡിന്റെ ഭരണത്തിൽ ഉള്ള ഈ മഹാക്ഷേത്രം കുട്ടികളുടെ ഐശ്വര്യത്തിനും ഉയർച്ചയ്ക്കും ബാലാരിഷ്ടം മാറുവാനും അനുഗ്രഹപ്രദമാണെന്ന് ഭക്തർ വിശ്വസിക്കുന്നു. ചിങ്ങം, വൃശ്ചികം, കുംഭം മാസങ്ങളിലെ തിരുവോണം നാളിൽ ആരംഭിച്ച് ആറാട്ടോടുകൂടി എട്ടുദിവസം നീണ്ടുനിൽക്കുന്ന മൂന്ന് ഉത്സവങ്ങളാണ് ക്ഷേത്രത്തിലെ പ്രധാന ഉത്സവങ്ങൾ. ഇതിൽ വൃശ്ചികോത്സവം ഏറ്റവും പ്രാധാന്യമുള്ളതാണ്, മറ്റുള്ള രണ്ട് ഉത്സവങ്ങൾ പിന്നീട് ആരംഭിച്ചവയാണ്.

കുംഭോത്സവം മൂടൽപറയെടുപ്പിനായി മാത്രം നടത്തപ്പെടുന്നു എന്ന പ്രത്യേകതയും ഉണ്ട്. ഇതുമുതലാക്കാതെ, അഷ്ടമിരോഹിണി (ചിങ്ങം), ധന്വന്തരി ജയന്തി, ദീപാവലി, വിഷു (മേടം), തുലാമാസത്തിലെ ഒമ്പതാം ദിവസം, ഉത്രം നാളിൽ പിറന്നാൾ മഹോത്സവം, വൈശാഖ പുണ്യമാസം, വൈകുണ്ഠ ഏകാദശി (സ്വർഗവാതിൽ ഏകാദശി) എന്നിവയും ഭക്തിസാന്ദ്രമായും ഭംഗിയോടും കൂടി ആഘോഷിക്കപ്പെടുന്നു. എല്ലാ ആഴ്ചയിലെയും വ്യാഴാഴ്ച, ജന്മനക്ഷത്രദിവസം, മാസത്തിലെ ഒന്നാം തീയതി എന്നിവ ദർശനത്തിനായി പ്രധാന ദിവസങ്ങളായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു.

ശിലാശാസനങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള തെളിവുകൾ പ്രകാരം, ശ്രീ പൂർണ്ണത്രയീശ ക്ഷേത്രം എ.ഡി. 947-ൽ പ്രതിഷ്ഠ ചെയ്തതാണെന്ന് രണ്ടാം ചേര സാമ്രാജ്യകാലത്തെ ചക്രവർത്തിയായ കോതരവിയുടെ ശാസനത്തിൽ പറയുന്നുണ്ട്. എന്നാൽ, ബിംബപ്രതിഷ്ഠ കൊല്ലവർഷം 455-ലാണ് (എ.ഡി. 1280), അതായത് 'ബൗദ്ധാതിമതം' കാലഘട്ടത്തിൽ നടന്നതായാണ് രേഖാപ്രകാരമുള്ള വിശ്വാസം. പടിഞ്ഞാറേ ഗോപുരം കൊല്ലവർഷം 952-ലാണ് നിർമ്മിച്ചിരിക്കുന്നത്. ശ്രീകോവിലും മണ്ഡപവും 1000-മാണ്ടിൽ പണിതീർത്തതായും, വിളക്കുമാടങ്ങൾ 1008-ലും 1015-ലും പൂർത്തിയായതായും, കിഴക്കേ ഗോപുരവും നടപ്പുരയും 1024-ലും നിർമിച്ചതായും രേഖകളിലുണ്ട്.

ഇത് പഴയ കുറിയൂർ (കുരൂർ) സ്വരൂപത്തിന്റെ കീഴിലുണ്ടായിരുന്ന ക്ഷേത്രമാണെന്നാണ് പറയപ്പെടുന്നത്. ഈ സ്വരൂപം അന്യംനിന്നതോടെ, ഈ പ്രദേശവും ക്ഷേത്രവും കൊച്ചി രാജവംശത്തിന്റെ നിയന്ത്രണത്തിലേക്ക് എത്തുകയുണ്ടായി. എന്നാൽ, ക്ഷേത്രത്തിന് ഏകദേശം 5000 വർഷത്തോളം പഴക്കം ഉണ്ടെന്ന വിശ്വാസവും നിലനിൽക്കുന്നുണ്ട്. ശ്രീ പൂർണ്ണത്രയീശ ക്ഷേത്രത്തിലെ മുഖ്യ പ്രതിഷ്ഠ മഹാവിഷ്ണുവാണ്. സന്താനഗോപാലമൂർത്തി എന്ന രൂപത്തിലാണ് ഭഗവാൻ ഇവിടെ വാഴുന്നത്. കുട്ടികളില്ലാത്ത ദമ്പതികൾ ഇവിടെ പ്രാർത്ഥിച്ചാൽ സന്താനസൌഭാഗ്യം ലഭിക്കും എന്ന വിശ്വാസമുണ്ട്.

കിഴക്കോട്ട് ദർശനമുള്ള ഭഗവാന്റെ വിഗ്രഹം അനന്തന്റെ മുകളിൽ ഇരിക്കുന്ന നിലയിലാണ്, ഇത് ഈ ക്ഷേത്രത്തിന് പ്രത്യേകത നൽകുന്നു. ക്ഷേത്രത്തിലെ ഏക ഉപദേവത ഗണപതിയാണ്. കൊച്ചിയിലെ രാജകുടുംബമായ പെരുമ്പടപ്പ് സ്വരൂപത്തിന്റെ കുലദൈവമാണ് ശ്രീ പൂർണ്ണത്രയീശൻ. തൃപ്പൂണിത്തുറയിലുള്ള പുത്തൻ ബംഗ്ലാവ് ക്ഷേത്രത്തിലും പൂർണ്ണത്രയീശന്റെ പ്രതിഷ്ഠയുണ്ട്. പെരുമ്പടപ്പ് സ്വരൂപത്തിന്റെ പരദേവതകളെ മുഴുവനും പ്രതിഷ്ഠിച്ചിരിക്കുന്ന സ്ഥലമാണ് ഈ ക്ഷേത്രം. ഇവയിൽ പൂർണ്ണത്രയീശനും പഴയന്നൂരമ്മയ്ക്കുമാണ് പ്രധാന പ്രാധാന്യം. കൂടാതെ, ചോറ്റാനിക്കര ഭഗവതി, കൂടൽമാണിക്യഭരതൻ, തിരുവഞ്ചിക്കുളത്തപ്പൻ (ശിവൻ), ഹനുമാൻ, ഗണപതി എന്നിവർക്കും ഇവിടെ പ്രതിഷ്ഠകളുണ്ട്.

പുത്തൻ ബംഗ്ലാവ് ക്ഷേത്രത്തിൽ നിത്യപൂജകളും തുടർച്ചയായി നടത്തപ്പെടുന്നു. വൃശ്ചികോത്സവം ശ്രീ പൂർണ്ണത്രയീശ ക്ഷേത്രത്തിലെ ഏറ്റവും പ്രധാനപ്പെട്ട ഉത്സവമാണ്. വൃശ്ചികമാസത്തിലെ തിരുവോണം നാളിൽ ആറാട്ടോടെ സമാപിക്കുന്ന ഈ ഉത്സവം എട്ടുദിവസം നീണ്ടുനില്ക്കുന്നു. ഈ ഉത്സവം ആദ്യം മുതലേ ക്ഷേത്രത്തിൽ നടന്നുവരുന്നെന്നത് പ്രത്യേകതയാണ്. അങ്കുരാദിമുറയെ (മുളയിട്ടുകൊണ്ട് ആരംഭിക്കുന്ന ഉത്സവം) അനുസരിച്ച് നടക്കുന്ന ഈ ഉത്സവത്തിൽ എട്ടുദിവസവും വിശേഷാൽ പൂജകളും താന്ത്രിച്ചത്‌സമ്മതമായ ചടങ്ങുകളും നടക്കും.

വിഷ്ണുവിന് പ്രധാനമായ വ്യാഴാഴ്ച ഉത്സവകാലത്ത് ഏറെ പ്രാധാന്യമുള്ള ദിവസമാണ്. കൂടാതെ, മലയാളം-ഇംഗ്ലീഷ് മാസങ്ങളിലെ ഒന്നാം തീയതി, ജന്മനക്ഷത്രദിവസം, വൈകുണ്ഠ ഏകാദശി (സ്വർഗ്ഗവാതിൽ ഏകാദശി), വിഷു, വൈശാഖ പുണ്യമാസം, കർക്കിടക രാമായണമാസം, ദീപാവലി, അഷ്ടമിരോഹിണി തുടങ്ങിയതും ദർശനത്തിന് പ്രധാന ദിവസങ്ങളായി കണക്കാക്കുന്നു.

Address:
Poornathrayeesa Temple,
Kottakakom,
Thrippunithura,
Kochi,
Ernakulam, Kerala 682301