Thrikkariyoor Mahadeva Temple is located in the town of Kothamangalam in Ernakulam district, on the northern bank of the Kothayar River, a tributary of the Muvattupuzha River.
It is believed to be one of the 108 Shiva temples of Kerala and is considered the last temple consecrated by Sage Parasurama, dedicated to Lord Shiva. Thrikkariyoor, also known as Karuvoor or Karaorai, is thought to have been the headquarters of the Adi Chera kings and is renowned for its historical significance and legends.
The temple and its surroundings hold centuries-old historical records, making it a site of immense cultural and religious importance. Thrikkariyoor Mahadeva Temple is spread across a vast 4-acre complex and is an architectural marvel steeped in history. The temple faces east and features two grand entrance towers on the eastern and western sides. As one enters through the eastern tower, a magnificent Anakottil (elephant platform) comes into view. The temple’s flag mast, made of teak and covered in copper, stands tall as a relic of the past.
Beyond this, the Balikkal Mandapam showcases an intricately carved ceiling with depictions of Ashtadikpalakas and Lord Brahma. A large temple pond, known as the 'Eswara Seva Palace,' lies in front of the eastern tower, aligning harmoniously with the temple’s overall structure. The sanctum sanctorum (Sreekovil) is unique in Kerala for its large, two-storied rectangular design, with copper roofing on both floors. The inner walls are adorned with exquisite frescoes and wooden sculptures, while mural paintings, though originally created long ago, were restored in 2013.
Nalambalam, surrounding the sanctum, features a beautifully decorated lighthouse and large wooden doors on both sides for devotees to rest. The southern entrance leads to a designated area, while the northern side serves as a patrol passage. In the southwestern part of the Nalambalam, the Thidapalli (temple kitchen) is located, where Naivedyam (offerings) are prepared for rituals.
തൃക്കാരിയൂർ മഹാദേവക്ഷേത്രം
എറണാകുളം ജില്ലയിലെ കോതമംഗലം നഗരത്തിലാണ് തൃക്കാരിയൂർ മഹാദേവക്ഷേത്രം സ്ഥിതിചെയ്യുന്നത്. കേരളത്തിലെ 108 ശിവക്ഷേത്രങ്ങളിൽ ഒന്നായ ഈ മഹാക്ഷേത്രം പരശുരാമൻ ശിവലിംഗപ്രതിഷ്ഠ നടത്തിയ അവസാന ക്ഷേത്രമാണെന്ന് വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു. ആദി ചേര രാജാക്കന്മാരുടെ ആസ്ഥാനമായി കരുതപ്പെടുന്ന കരവൂർ (കരോരൈ) ചരിത്രപരമായ മഹത്വത്താലും ഐതിഹ്യങ്ങളാലും പ്രശസ്തമാണ്.
നൂറ്റാണ്ടുകൾ പഴക്കമുള്ള നിരവധി ചരിത്ര ഗ്രന്ഥങ്ങളിൽ കരവൂരിനെക്കുറിച്ച് പരാമർശങ്ങളുണ്ട്. മൂവാറ്റുപുഴയാറിന്റെ കൈവഴിയായ കോതയാറിന്റെ വടക്കേക്കരയിൽ, കോതമംഗലം നഗരത്തിന്റെ വടക്കുപടിഞ്ഞാറായി ഈ ക്ഷേത്രം ഭക്തജനങ്ങൾക്ക് അതുല്യമായ ആധ്യാത്മിക അനുഭവം നൽകുന്നു. വൈദ്യനാഥ സങ്കല്പത്തിലുള്ള ശിവനാണ് പ്രധാന പ്രതിഷ്ഠ. പാർവതീദേവി ഭഗവാനോടൊപ്പം നിത്യസാന്നിധ്യം കൊള്ളുന്നു എന്ന സങ്കല്പമാണ് ഇവിടെ നിലനില്ക്കുന്നത്.
ഉപദേവതകളായി ഗണപതി, സപ്തമാതൃക്കൾ, വീരഭദ്രൻ, പരശുരാമൻ, ശാസ്താവ്, നാഗദേവതകൾ, യക്ഷിയമ്മ എന്നിവരുടെ പ്രതിഷ്ഠകളും ക്ഷേത്രത്തിൽ ഉണ്ട്. ഇവിടത്തെ പ്രധാന ആഘോഷങ്ങൾ മീനമാസം ഒന്നാം തീയതി കൊടിയേറ്റം നടത്തി പത്താം തീയതി ആറാട്ടോടെ സമാപിക്കുന്ന പത്തുദിവസത്തെ ഉത്സവം, കുംഭമാസത്തിലെ മഹാശിവരാത്രി, ധനുമാസത്തിലെ തിരുവാതിര എന്നിവയാണ്.
നാലേക്കറോളം വ്യാപിച്ചിരിക്കുന്ന സമാന്യമായ വലിയ ക്ഷേത്രമതിൽക്കകമാണ് തൃക്കാരിയൂർ മഹാദേവക്ഷേത്രം. ക്ഷേത്രദർശനം കിഴക്കോട്ടാണ്. ക്ഷേത്രത്തിന് കിഴക്കും പടിഞ്ഞാറും രണ്ട് ഗോപുരങ്ങൾ ഉണ്ട്, എന്നാൽ അവ വളരെ അനാകർഷകമാണ്. കിഴക്കേ ഗോപുരം കടന്നാൽ ആദ്യം കാണുന്നത് വലിയ ആനക്കൊട്ടിയാണ്. ഈ ആനക്കൊട്ടിയിൽ, വളരെ തടിച്ച തൂണുകളോടുകൂടിയാണ് ക്ഷേത്രത്തിലെ ചോറൂണ്, വിവാഹം, ഭജന തുടങ്ങിയ ചടങ്ങുകൾ നടത്തപ്പെടുന്നത്. ഏകദേശം അഞ്ചാനകളെ നിർത്തി എഴുന്നള്ളാനുള്ള സൗകര്യം ഇവിടെ ലഭ്യമാണ്.
ആനക്കൊട്ടിലിന് സമീപത്താണ് ഭഗവദ്വാഹനമായ നന്തിയെ ശിരസ്സിലേറ്റുന്ന ഉയരമുള്ള കൊടിമരം. തേക്കിൻതടിയിൽ തീർത്ത് ചെമ്പുപൊതിഞ്ഞ ഈ കൊടിമരം വളരെ പഴക്കമുള്ളതാണ്. പടിഞ്ഞാറേ ഗോപുരം കടന്നാൽ നേരെ ഒരു ഭഗവതിക്ഷേത്രം കാണാം. ഈ ക്ഷേത്രത്തിന്റെ പേര് 'പടിഞ്ഞാട്ടുകാവ്' ആണ്. വനദുർഗ്ഗാസങ്കല്പത്തിൽ ഇവിടെ പ്രതിഷ്ഠ ചെയ്തിരിക്കുന്നു, അതിനാൽ ശ്രീകോവിലിന് മേൽക്കൂരയില്ല. ഭഗവതിയെ കൂടാതെ ഗണപതിയും ഇവിടെ സാന്നിധ്യമർപ്പിച്ചിരിക്കുന്നു.
തൃക്കാരിയൂർ ക്ഷേത്രത്തിന്റെ ഉപക്ഷേത്രമായാണ് ഇത് നിലനിൽക്കുന്നത്. വടക്കുഭാഗത്ത് വലിയ രണ്ടുനില ഊട്ടുപുര കാണാം, പണ്ടുകാലത്ത് ഇതിന്റെ രണ്ടുനിലകളിലും ഊട്ടുണ്ടായിരുന്നു. ഇപ്പോൾ അവിടെ ദേവസ്വം ഓഫീസ് പ്രവർത്തിക്കുന്നു. മുകളിലത്തെ നിലയിൽ നിന്ന് നോക്കുമ്പോൾ ക്ഷേത്രത്തിന്റെയും പരിസരങ്ങളുടെയും വിശാലമായ ദൃശ്യങ്ങൾ കാണാം. ഇതിന്റെ സമീപത്ത് ഒരു ചെറിയ ശ്രീകോവിൽ ഉണ്ട്, അവിടെ യക്ഷിയാണ് പ്രതിഷ്ഠ. സുന്ദരയക്ഷീഭാവത്തിൽ അവിടെ പ്രതിഷ്ഠ ചെയ്തിരിക്കുന്നു, കണ്ണാടിയിൽ നോക്കുന്ന സ്ത്രീയുടെ രൂപത്തിലാണ് അത്.
കിഴക്കേ ഗോപുരത്തിന്റെ നേരെ ഒരു വലിയ ക്ഷേത്രക്കുളം സ്ഥിതിചെയ്യുന്നു. ഈ കുളത്തിന്റെ ചുറ്റുപാടിൽ മുഴുവൻ ക്ഷേത്രസങ്കേതം രൂപീകരിച്ചിരിക്കുന്നു. കിഴക്കേ ഗോപുരത്തിന് സമീപം ഒരു ചെറിയ കുളപ്പുരയും നിർമ്മിച്ചിരിക്കുന്നു, ഇതിന് 'ഈശ്വരസേവാകൊട്ടാരം' എന്ന പേരാണ്. ഈ സ്ഥലത്ത് ബ്രാഹ്മണർ നാമജപത്തിനും മറ്റ് ആരാധനാപ്രവർത്തനങ്ങൾക്കുമായി ഉപയോഗിച്ചിരുന്നുവെന്ന് സൂചിപ്പിക്കുന്നു. ഇപ്പോൾ ഇവിടെ ക്ഷേത്രകലാപീഠവും മറ്റ് പ്രവർത്തനങ്ങളും നടന്നു കൊണ്ടിരിക്കുന്നു. ഈ വഴി നേരെ പോകുമ്പോൾ ക്ഷേത്രക്കുളത്തിന്റെ മുന്നിലെത്താം.
സപ്തനദികളുടെ, പ്രത്യേകിച്ച് ഗംഗയുടെ സാന്നിധ്യം ഈ തീർത്ഥക്കുളത്തിൽ ഉണ്ടെന്ന് വിശ്വസിക്കുന്നു, അതിനാൽ ഇവിടെ ഉള്ള ജലം പവിത്രമായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. ഈശ്വരസേവാകൊട്ടാരത്തിന്റെ വടക്കുഭാഗത്ത് ഒരു ചെറിയ മുറി ഉണ്ട്, അവിടെ പരശുരാമപ്രതിഷ്ഠ സ്ഥിതിചെയ്യുന്നു. തൃക്കാരിയൂർ ക്ഷേത്രത്തിലെ പ്രധാന പ്രതിഷ്ഠയാണ് വൈദ്യനാഥനായ ശിവപ്രതിഷ്ഠ. ഇവിടെ ശങ്കരനാരായണന്റെ സങ്കല്പവും ഉണ്ട്. മൂന്നു അടി അളവിലുള്ള സ്വയംഭൂലിംഗം കിഴക്കോട്ട് ദർശനമായാണ് തൃക്കാരിയൂരപ്പൻ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്, അതിന്റെ ശാന്തസ്വരൂപം ശ്രദ്ധേയമാണ്. ആദിപരാശക്തിയായ ശ്രീപാർവ്വതീദേവി ഭഗവാനോടൊപ്പം നിത്യസാന്നിധ്യം പുലർത്തുന്നുവെന്ന് വിശ്വസിക്കുന്നു.
വിവാഹ സംബന്ധമായ പ്രശ്നങ്ങൾക്കായി ഇവിടെ വഴിപാടുകൾ നൽകപ്പെടുന്നു. വൈദ്യനാഥഭാവം ഉള്ള മഹാദേവനായി, ധാരയ്ക്ക് ഇവിടെ വലിയ പ്രാധാന്യമുണ്ട്. ശങ്കരനാരായണഭാവത്തിന് പ്രത്യേക തെളിവുകൾ ഇല്ലെങ്കിലും, ക്ഷേത്രവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ഒരു ഐതിഹ്യകഥ ഇതിന് പിന്തുണ നൽകുന്നു. മഹാലക്ഷ്മി തന്റെ പതിയായ മഹാവിഷ്ണുവിനെ അന്വേഷിച്ച് ലോകം ചുറ്റുമ്പോൾ, അവിടെ എത്തുമ്പോൾ അഭൗമമായ ഒരു ചൈതന്യം അനുഭവപ്പെടുകയും അത് തന്റെ പതിയുടെ ചൈതന്യത്തോട് സാമ്യം തോന്നുകയും ചെയ്തു. എന്നാൽ, അകത്ത് കടന്നപ്പോൾ അവൾ കണ്ടത് പരമശിവനായി പാർവ്വതീസമേതനാണ് ! ശിവനും വിഷ്ണുവും ഒരുപോലെ തന്നെയാണെന്ന് തൃക്കാരിയൂർ നിവാസികൾ ഈ കഥയിൽ പറയുന്നു.
ഭഗവാന്റെ പ്രധാന വഴിപാടുകൾ ഉൾപ്പെടുന്നു: വഴുതനങ്ങ നിവേദ്യം, മത്തവിലാസം കൂത്ത്, മഷിയില പ്രസാദം, ഉദയാസ്തമനപൂജ, കൂവളമാല, പിൻവിളക്ക്, ധാര എന്നിവയാണ് പ്രധാന വഴിപാടുകൾ. തൃക്കാരിയൂരിലെ ഉത്സവം മറ്റ് ക്ഷേത്രങ്ങളിലെത്തിയുള്ളവയിൽ നിന്നും വ്യത്യസ്തമാണ്, കാരണം ഇത് നക്ഷത്രമനുസരിച്ച് നടത്തപ്പെടുന്നില്ല. മീനമാസത്തിലെ ഒന്നാം തീയതി കൊടിയേറി, പത്താം തീയതി ആറാട്ടോടെ സമാപിക്കുന്ന ഉത്സവമാണ് ഇവിടെ നടത്തുന്നത്. തിരുനക്കരയിലും ഈ സമയത്ത് ഉത്സവം നടക്കുന്നു. കുംഭമാസത്തിലെ കൃഷ്ണപക്ഷചതുർദ്ദശിദിവസം ശിവരാത്രി ആഘോഷിക്കപ്പെടുന്നു.
തൃക്കാരിയൂരിൽ ശിവരാത്രി വളരെ പ്രാധാന്യത്തോടെ മൂന്ന് ദിവസത്തെ ഉത്സവമായി ആഘോഷിക്കുന്നു. ഈ ഉത്സവത്തിനോടനുബന്ധിച്ച് പ്രത്യേക പൂജകളും കലാപരിപാടികളും സംഘടിപ്പിക്കപ്പെടും.കർക്കടകമാസം മുഴുവൻ ക്ഷേത്രത്തിൽ രാമായണം ആചരിക്കുന്നതാണ്. ഈ ദിവസങ്ങളിൽ രാവിലെ ക്ഷേത്രത്തിൽ രാമായണപാരായണം നടത്തപ്പെടുന്നു. കൂടാതെ, ക്ഷേത്രത്തിൽ ദിവസേന അഷ്ടദ്രവ്യമഹാഗണപതിഹോമം നടത്താറുണ്ട്. കർക്കടകവാവ് ദിനത്തിൽ ക്ഷേത്രത്തിനടുത്തുള്ള പുഴക്കടവിൽ ബലിയിടുന്ന ഒരു പതിവുമുണ്ട്, ഇത് അടുത്തകാലത്ത് ആരംഭിച്ചതാണ്. കർക്കടകവാവ് കഴിഞ്ഞ ഞായറാഴ്ച ക്ഷേത്രത്തിൽ ഇല്ലംനിറ ആഘോഷിക്കപ്പെടുന്നു.
Address:
Nellikuzhi Thrikkariyoor Road,
Thrikkariyoor,
Ernakulam, Kerala 682011
