Sree Krishna Swami Temple is a Hindu place of worship located in the center of Thodupuzha town, within the Idukki district of Kerala, India. The temple is positioned along the banks of the Thodupuzhayar, which is a tributary of the Muvattupuzha River.
Lord Krishna is worshipped in the temple as Navaneetha Krishna, depicted with butter in his right palm. The tantric rituals of the temple are overseen by the Aramallur Kavanattu Mana. The Poojas are performed by two mutts known as the 'Padinjare mutt' and the 'Thuruthel mutt'.
The temple's origins are steeped in numerous myths that trace back to ancient times. One widely held belief recounts the story of a wandering Brahmin, who, while on a pilgrimage to various temples, arrived at this location and experienced a divine vision of Lord Krishna. Following this vision, he purified himself in the nearby river, Thodupuzhayar, and presented Nivedyam to the deity by lighting a lamp.
This event is said to have occurred on the day of Chothi in the Malayalam month of Meenam, and it is commonly regarded as the foundational reason for the temple's establishment. Subsequently, the raja of Keezhmalanadu erected a shrine for the deity and consecrated an idol. Currently, the temple hosts the renowned Chothioottu feast, which provides complimentary meals to the pilgrims who visit. The temple is presently managed by a board of trustees.
The morning rituals commence with the 'Usha pooja', which is subsequently followed by the 'Abhishekam'. Each morning, the flower garlands from the previous day are removed. The 'Nilapaduthara', or the sacred platform, is located in front of the temple, where the saint originally received the deity's idol. During festival occasions, the idol is brought out from the sanctum sanctorum to this platform and is returned after being fully adorned. The primary offerings made to the deity consist of an owl and a pigeon.
The temple is dedicated to several subordinate deities, including Bhagavathy, Shiva, Ganapathi, Ayyappa, and Nāga. The annual festival takes place during the Malayalam month of Meenam (March/April). A significant ritual known as Utsav Bali is performed on the ninth day of the celebrations, attracting thousands of devotees. Additionally, this temple features one of the earliest and largest 'Kalyana Mandapams' or wedding halls in the central Travancore region, referred to as 'Krishna Theertham.'
തൊടുപുഴ ശ്രീകൃഷ്ണ സ്വാമി ക്ഷേത്രം
തൊടുപുഴ പട്ടണത്തിന്റെ ഹൃദയഭാഗത്ത്, ഇടുക്കി ജില്ലയുടെ വ്യാവസായിക കേന്ദ്രമായ തൊടുപുഴയാറിന്റെ വടക്കേക്കരയിൽ സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന മഹാക്ഷേത്രമാണ് തൊടുപുഴ ശ്രീകൃഷ്ണസ്വാമി ക്ഷേത്രം. ഈ ക്ഷേത്രത്തിലെ മുഖ്യപ്രതിഷ്ഠ ചതുർബാഹുവായ മഹാവിഷ്ണുവാണ്. എന്നാൽ, ഇവിടെ പ്രതിഷ്ഠയുടെ സങ്കല്പം ബകവധാനന്തരം അമിതമായ വിശപ്പോടെയിരിക്കുന്ന ബാലകൃഷ്ണനെയാണ്. ഗണപതി, അയ്യപ്പൻ, ശിവൻ, പാർവ്വതി (തൂണിന്മേൽ ഭഗവതി), ദുർഗ്ഗ, സാളഗ്രാമം, നാഗദൈവങ്ങൾ, യോഗീശ്വരൻ എന്നിവരാണ് ഉപദേവതകൾ.
ഈ ക്ഷേത്രത്തിലെ ചതുർബാഹുവായ മഹാവിഷ്ണുവിഗ്രഹം, ദ്വാപരയുഗത്തിൽ പാണ്ഡവരിൽ മൂത്തയാളായ യുധിഷ്ഠിരൻ പൂജിച്ചിരുന്നതായി പറയപ്പെടുന്നു. തൊടുപുഴയുടെ സമീപപ്രദേശങ്ങളിലെ നാല് ശ്രീകൃഷ്ണക്ഷേത്രങ്ങളിലെ വിഗ്രഹങ്ങൾ, പാണ്ഡവരിലെ മറ്റ് അംഗങ്ങൾ പൂജിച്ചതായും കഥകളുണ്ട്. ഇപ്പോൾ ഇവയെ ബന്ധിപ്പിച്ചുകൊണ്ടുള്ള ഒരു യാത്രാപരിപാടി നടന്നു കൊണ്ടിരിക്കുകയാണ്. കേരളത്തിലെ പ്രശസ്തമായ ശ്രീകൃഷ്ണക്ഷേത്രങ്ങളിൽ ഒന്നായ ഈ സ്ഥലത്ത്, ബാലാരിഷ്ടതകൾ മാറ്റാൻ പുള്ളും പ്രാവും നടയ്ക്കുവയ്ക്കുന്നത് പ്രധാനമായ വഴിപാടാണ്.
മറ്റൊരു ക്ഷേത്രത്തിലുമില്ലാത്ത ഈ വഴിപാട്, ക്ഷേത്രത്തിലെ പ്രതിഷ്ഠയുടെ ഭാവം സൂചിപ്പിക്കുന്നതും ആണ്. മീനമാസത്തിലെ തിരുവോണം നാളിൽ കൊടിയേറി പത്തുദിവസം നീണ്ടുനിൽക്കുന്ന ഉത്സവം, മീനമാസത്തിലെത്തന്നെ ചോതി നാളിൽ നടക്കുന്ന ചോതിയൂട്ട്, ചിങ്ങമാസത്തിലെ അഷ്ടമിരോഹിണി, മേടമാസത്തിലെ വിഷു എന്നിവയാണ് ക്ഷേത്രത്തിലെ പ്രധാന ആണ്ടുവിശേഷങ്ങൾ. വ്യാഴാഴ്ചകൾ, ഏകാദശി, തിരുവോണം നക്ഷത്രം എന്നിവയെല്ലാം വൈഷ്ണവ ദേവാലയങ്ങളിൽ പ്രധാനമായ ദിവസങ്ങളാണ്.
തിരുവിതാംകൂർ ദേവസ്വം ബോർഡിന്റെ മേൽനോട്ടത്തിൽ, കേരളത്തിലെ ആദ്യ താന്ത്രിക കുടുംബമായി അറിയപ്പെടുന്ന തരണനെല്ലൂർ മന വകയുള്ള ഒരു ട്രസ്റ്റ് ക്ഷേത്രഭരണം നടത്തുന്നു. പഴയകാലത്ത് ലക്ഷ്മീഗ്രാമം എന്നറിയപ്പെട്ടിരുന്ന ഇന്നത്തെ തളിപ്പറമ്പ് പ്രദേശത്ത് ഒരു യോഗീശ്വരൻ താമസിച്ചിരുന്നുവെന്ന് പറയപ്പെടുന്നു. പിന്നീട് ചില സാഹചര്യങ്ങൾ കാരണം അദ്ദേഹം നാടുവിടേണ്ടി വന്നു, തുടർന്ന് തൊടുപുഴയിൽ താമസമാക്കി. കൃഷ്ണഭക്തനായ അദ്ദേഹം ഭഗവാനെ ബാലഗോപാലരൂപത്തിൽ ആരാധിച്ചു.
അദ്ദേഹത്തിന്റെ സ്ഥിരമായ ഭക്തിയുടെ ഫലമായി ശ്രീകൃഷ്ണഭഗവാൻ അദ്ദേഹത്തിന് ദർശനം നൽകുകയും, തൊടുപുഴയിൽ സ്ഥിരമായി താമസിക്കാമെന്ന് അനുഗ്രഹിക്കുകയും ചെയ്തു. പുള്ളിന്റെ രൂപത്തിൽ വന്ന ബകാസുരനെ കടിച്ചുകീറി കൊല്ലുന്ന രൂപത്തിൽ ഉണ്ണിക്കണ്ണൻ യോഗീശ്വരനുമുന്നിൽ പ്രത്യക്ഷപ്പെട്ടു. ഈ അനുഭവം ഭഗവാന്റെ പ്രതിഷ്ഠയ്ക്ക് കാരണമായി. മീനമാസത്തിലെ ചോതിനാളിലാണ് ഭഗവാൻ യോഗീശ്വരനോട് ദർശനം നൽകിയത്, ആ ദിവസം ഭഗവാന്റെ പിറന്നാളായി ആഘോഷിക്കപ്പെടാൻ തുടങ്ങി.
ദേവൻ എന്ന അപരനാമം രണ്ട് പിറന്നാളുകളുള്ളവനായി അറിയപ്പെടുന്നു, ഇതിലൂടെ തൊടുപുഴ കണ്ണന് സിദ്ധിച്ചു. പിന്നീട്, അദ്ദേഹം ശ്രീകൃഷ്ണന് വേണ്ടി ഒരു ക്ഷേത്രം നിർമ്മിച്ച് അവിടെ പ്രതിഷ്ഠ നടത്തുകയും ചെയ്തു. പ്രതിഷ്ഠയ്ക്കായി ഉപയോഗിച്ച വിഗ്രഹം സമീപത്തെ ഒരു പറമ്പിൽ നിന്നാണ് കണ്ടെത്തിയത്. ഈ വിഗ്രഹം ദ്വാപരയുഗത്തിൽ യുധിഷ്ഠിരൻ പൂജിച്ചിരുന്ന ചതുർബാഹു മഹാവിഷ്ണുവിന്റെ വിഗ്രഹമായിരുന്നു. എന്നാൽ, ദർശനം നൽകുന്ന ആ സങ്കല്പം പ്രകാരം യോഗീശ്വരൻ പ്രതിഷ്ഠ നടത്തുകയായിരുന്നു. പിന്നീട്, അദ്ദേഹം ഇവിടെ കാലം കഴിച്ച ശേഷം, സമീപത്തെ പടിഞ്ഞാറേ മന, തുരുത്തേൽ ഇന എന്നീ രണ്ട് നമ്പൂതിരി കുടുംബങ്ങളോട് ചേർന്ന്, ഇന്ന് ക്ഷേത്രത്തിനടുത്തുള്ള നിലപാടുതറ എന്ന സ്ഥലത്ത് സമാധിയാകുകയും ചെയ്തു.
ഈ യോഗീശ്വരനെയാണ് ഇന്ന് ക്ഷേത്രത്തിൽ ഉപദേവനായി പ്രതിഷ്ഠ ചെയ്തിരിക്കുന്നത്. കേരളത്തിലെ വൈഷ്ണവ ദേവാലയങ്ങൾ പോലെ, തൊടുപുഴയിലും ആദ്യം ഒരു ഭഗവതി സാന്നിധ്യമുണ്ടായിരുന്നുവെന്ന് ഐതിഹ്യം പറയുന്നു. ഇന്നത്തെ ക്ഷേത്രം സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന പ്രദേശം ഒരു കാടായിരുന്നുവെന്നാണ് പ്രചാരത്തിലുള്ള കഥ. ആ കാലഘട്ടത്തിൽ നിരവധി മഹർഷിമാർ ഇവിടെ തപസ്സിനായി എത്തിച്ചേരുമായിരുന്നു. അവർക്കുമുന്നിൽ ആദിപരാശക്തിയായ ദേവി പാർവതി കിരാതരൂപത്തിൽ പ്രത്യക്ഷപ്പെട്ടതോടെയാണ് ഇവിടെ ഒരു ദേവീക്ഷേത്രം സ്ഥാപിതമായത്.
ഈ ക്ഷേത്രത്തിൽ പിന്നീട് ശ്രീകൃഷ്ണന്റെ പ്രതിഷ്ഠയും നടന്നു. ഇന്ന് തൂണിന്മേൽ പ്രതിഷ്ഠിച്ചിരിക്കുന്ന ഭഗവതിയാണ് കിരാതപാർവ്വതി. കൂടാതെ, കിരാതമൂർത്തിയായ ശിവനും ഇവിടെ സാന്നിധ്യമുണ്ട്. ഇരുവരും ഇന്ന് ക്ഷേത്രത്തിലെ പ്രധാന ഉപദേവതകളായി ആരാധിക്കപ്പെടുന്നു. ഇവരെ പ്രീതിപ്പെടുത്താതെ ഒരു ചടങ്ങും നടത്താറില്ല. ഇവിടെ കാണപ്പെടുന്ന ശ്രീകോവിൽ സാധാരണ വലുപ്പമുള്ള ഇരുനില ചതുരശ്ര രൂപത്തിലാണ്. കരിങ്കല്ലിൽ നിർമ്മിച്ച ഈ ശ്രീകോവിലിന്റെ ഇരുനിലകൾ ചെമ്പുമേഞ്ഞിട്ടുണ്ട്.
മേൽക്കൂരയിൽ സ്വർണ്ണത്താഴികക്കുടങ്ങൾ കാണപ്പെടുന്നു. ശ്രീകോവിലിന്റെ അകത്തേക്ക് നേരിട്ട് കയറാൻ സോപാനപ്പടികൾ നിർമ്മിച്ചിരിക്കുന്നു, ഇപ്പോൾ അവ സ്വർണ്ണം പൂശിയിട്ടുണ്ട്. ശ്രീകോവിലിനകത്ത് മൂന്ന് മുറികളുണ്ട്, അവയിൽ പടിഞ്ഞാറേ അറ്റത്തുള്ളത് വിഗ്രഹം പ്രതിഷ്ഠിച്ച ഗർഭഗൃഹമാണ്. ഏകദേശം മൂന്നടി ഉയരം വരുന്ന ചതുർബാഹുവായ മഹാവിഷ്ണുവിഗ്രഹം കിഴക്കോട്ട് ദർശനമായി സ്ഥാപിച്ചിരിക്കുന്നു. പുറകിലെ വലതുകയ്യിൽ സുദർശനചക്രം, ഇടതുകയ്യിൽ പാഞ്ചജന്യം, മുന്നിലെ ഇടതുകയ്യിൽ കൗമോദകി (ഗദ) എന്നിവ ധരിച്ച ഭഗവാൻ, എന്നാൽ മുന്നിലെ വലതുകയ്യിൽ താമരയ്ക്കുപകരം വെണ്ണ ധരിച്ചിരിക്കുന്നു.
ബകവധിയ്ക്കു ശേഷം വിശപ്പില്ലാത്ത ഭാവത്തിൽ ശ്രീകൃഷ്ണനായി സങ്കല്പം ചെയ്യപ്പെടുന്നു. തന്മൂലം ഇവിടെ നടതുറക്കുന്ന സമയത്ത് നിവേദ്യവും കൊണ്ടുവരുന്നു. തൃച്ചമ്പരം, തിരുവാർപ്പ് എന്നീ ക്ഷേത്രങ്ങളിൽ മാത്രമാണ് ഇത്തരത്തിലുള്ള പരിപാടികൾ നടക്കുന്നത്. അതിനാൽ, വിശ്വപ്രകൃതിയുടെ മൂലതേജസ്സിനെ മുഴുവൻ ആവാഹിച്ചുകൊണ്ട് തൊടുപുഴ കണ്ണൻ ശ്രീലകത്ത് വാഴുന്നു. തൊടുപുഴ ശ്രീകൃഷ്ണസ്വാമിക്ഷേത്രം, നിത്യേന അഞ്ചുപൂജകളും മൂന്നുശീവേലികളുമുള്ള ഒരു മഹാക്ഷേത്രമാണ്. പുലർച്ചെ മൂന്നുമണിക്ക്, ഏഴുതവണ ശംഖുവിളിയോടും, തവിൽ, നാദസ്വരം, ഇടുതുടി, കുഴിത്താളം, ശ്രുതിപ്പെട്ടി തുടങ്ങിയ വാദ്യങ്ങളോടും കൂടി ഭഗവാനെ പള്ളിയുണർത്തുന്നു.
ഇതിന് ശേഷം, ക്ഷേത്രത്തിലെ തിടപ്പള്ളി തുറക്കുന്നു. ബകവധം കഴിഞ്ഞ് വിശന്നിരിയ്ക്കുന്ന ഉണ്ണിക്കണ്ണന്റെ സങ്കല്പം അനുസരിച്ച്, വേഗത്തിൽ നിവേദ്യം കൊടുക്കുന്നതാണ് ഇവിടെ പ്രമാണം. ഇവയ്ക്കു ശേഷം, നാലുമണിക്ക് നടതുറക്കും. പതിവുപോലെ, നിർമ്മാല്യദർശനമാണ് ആദ്യ ചടങ്ങ്. തലേന്ന് ചാർത്തിയ ആടയാഭരണങ്ങളോടുകൂടി ഭഗവദ്വിഗ്രഹം ദർശിച്ച് ഭക്തർ സന്തോഷം അനുഭവിക്കുന്നു. ഇതിന് ശേഷം, ആദ്യ നിവേദ്യങ്ങളായി മലർ, ശർക്കര, കദളിപ്പഴം എന്നിവ നേദിയ്ക്കുന്നു.
നാലേമുക്കാലിനേ അഭിഷേകം നടക്കും. അഭിഷേകം കഴിഞ്ഞ ഉടനെ ഉഷഃപൂജയും, പിന്നീട് സൂര്യോദയസമയത്ത് എതിരേറ്റുപൂജയും നടക്കും. ഏഴരയോടെ ഉഷഃശീവേലി നടത്തപ്പെടും. ഭഗവാൻ തന്റെ ഭൂതഗണങ്ങൾക്ക് അന്നം നൽകുന്നത് നേരിട്ടു കാണുന്നു എന്ന ആശയത്തിൽ ഈ ചടങ്ങ് നടത്തപ്പെടുന്നു. അകത്ത് ഒന്നും, പുറത്ത് മൂന്നും പ്രദക്ഷിണങ്ങൾ വാദ്യമേളങ്ങളുടെ നടത്തപ്പെടും, നാലമ്പലത്തിനകത്തും പുറത്തുമുള്ള എല്ലാ ബലിക്കല്ലുകളിലും തൂകി, അവസാനം വലിയ ബലിക്കല്ലിലും തൂകി ശീവേലി സമാപിക്കും. അതിനുശേഷം എട്ടുമണിയോടെ പന്തീരടിപൂജ നടത്തപ്പെടും.
നിഴലിന് പന്ത്രണ്ടടി നീളം വരുന്ന സമയത്തെ പൂജയായതുകൊണ്ടാണ് ഇതിന് ഈ പേരുവന്നത്. പതിനൊന്നുമണിയോടെ ഉച്ചപ്പൂജയും, പതിനൊന്നരയ്ക്ക് ഉച്ചശീവേലിയും നടത്തപ്പെടും, പന്ത്രണ്ടുമണിയ്ക്ക് നടയടയ്ക്കും. വൈകുന്നേരം അഞ്ചുമണിക്ക് വീണ്ടും നട തുറക്കുന്നു. സന്ധ്യയുടെ സൂര്യാസ്തമയത്തെ അനുസരിച്ച് ദീപാരാധന നടത്തുന്നു. ഭഗവാൻ കർപ്പൂരം കത്തിച്ച് ആരാധന നടത്തുന്നത് ഈ സമയത്താണ്. ഇതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് ക്ഷേത്രത്തിനകത്തും പുറത്തുമുള്ള എല്ലാ വിളക്കുകളും കൊളുത്തിവയ്ക്കണം. അതിമനോഹരമായ ഒരു കാഴ്ചയാണിത്. ദീപാരാധനയ്ക്കുശേഷം ഏഴേകാലത്ത് അത്താഴപ്പൂജയും ഏഴരയോടെ അത്താഴശീവേലിയും നടത്തി, രാത്രി എട്ടുമണിക്ക് വീണ്ടും നട അടയ്ക്കുന്നു.
Address:
Temple Road,
Thodupuzha, Kerala 685584
