Panachikkadu Dakshina Mookambika Temple Panachikkad Kottayam

Panachikkadu Temple, also referred to as the Panachikkad Saraswathi Temple or Dakshina Mookambika (Mookambika of the South), is one of the most significant Saraswati temples for devotees in Kerala. Although the principal deity of the temple is Lord Vishnu, who was established there prior to the installation of Goddess Saraswati, the temple is predominantly recognized as a Saraswati temple due to the Goddess's widespread veneration.

Within the temple complex, there are also sub-shrines dedicated to Lord Shiva, Lord Ganapathi, Lord Ayyappan, various Snake deities, and the Panachikkattu Yakshi. Moola Bimba of Saraswathy is currently obscured by creeping plants and shrubs, making it difficult to see clearly. The foliage of these creepers is regarded as the leaves of Saraswati. A spring of water flows perpetually until it reaches the feet of the Devi, and this water remains constant, even during the height of summer.

As the Devi resides by this small rivulet, she is referred to as Saraswati. Water necessary for rituals and other purposes is sourced from this spring, as no alternative water sources appear to be available. On the western side of the Saraswati temple, one can find a natural habitat adorned with exotic plants and their aromatic blossoms. This area is home to the Yakshi, a being known for her discerning nature yet easily pleased. Additionally, an idol of a Brahmarakshas is situated in this locale. While Yakshi shrines exist in other temples, the influence of the Yakshi at Panachikkadu is believed to be particularly potent.

Yakshi idol is uniquely positioned without any covering, nestled beneath trees such as Elanji and Ezhilam Pala. The management of the shrine is entrusted to the Kizhapuram, Karunattu, and Kaimukku Nambudiri Illams, all of which are local to Panachikkadu. The rituals at the shrine are performed by the young members of these Illams.

The principal festival celebrated at this temple is the Saraswati Pooja, which occurs during the month of Thulam, corresponding to September–October in the Gregorian calendar. This festival, also referred to as Navaratri (Nine Nights), attracts a significant number of pilgrims who gather to pay their respects to the deity. Devotees from various regions of India visit this temple for Darshan, while many religious individuals come to participate in Vidyarambham, which marks the formal initiation of education through the introduction of letters. The Vidyarambham ceremony takes place on Vijayadashami, the final day of the Navarathri festival.

On this occasion, a significant number of people gather at the temple to commence the educational journey of their children. Additionally, a prominent international cultural festival showcasing a wide array of arts, including classical dance and music, is organized at the temple during the nine nights of the Navarathri celebration.

പനച്ചിക്കാട് മഹാവിഷ്ണു – സരസ്വതീ ക്ഷേത്രം

കേരളത്തിലെ കോട്ടയം ജില്ലയിൽ, കോട്ടയം പട്ടണത്തിൽ നിന്നും 10 കിലോമീറ്റർ അകലെ, കോട്ടയം-ചങ്ങനാശേരി എംസീ റോഡിൽ ചിങ്ങവനത്ത് നിന്നും 4 കിലോമീറ്റർ കിഴക്കോട്ടുള്ള പനച്ചിക്കാട് ഗ്രാമപഞ്ചായത്തിൽ സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന പ്രശസ്തമായ പനച്ചിക്കാട് മഹാവിഷ്ണു-മഹാസരസ്വതീ (ദുർഗ്ഗ) ക്ഷേത്രം, അല്ലെങ്കിൽ പനച്ചിക്കാട് ശ്രീ ദക്ഷിണ മൂകാംബിക ക്ഷേത്രം എന്നറിയപ്പെടുന്നു. "ദക്ഷിണ മൂകാംബിക" എന്നത് തെക്കിന്റെ മൂകാംബിക എന്ന അർത്ഥം നൽകുന്നു.

പ്രധാന പ്രതിഷ്ഠയായ മഹാവിഷ്ണുവാണ് ഇവിടെ ആരാധിക്കപ്പെടുന്നത്, എന്നാൽ ഇത് മൂകാംബികയുടെ സാന്നിധ്യമുള്ള മഹാസരസ്വതീ ക്ഷേത്രമായും അറിയപ്പെടുന്നു. ഗണപതി, ശിവൻ, അയ്യപ്പൻ, നാഗദൈവങ്ങൾ, ബ്രഹ്മരക്ഷസ്സ്, യക്ഷി എന്നിവയുൾപ്പെടെയുള്ള ഉപദേവതകളുടെ പ്രതിഷ്ഠകളും ഇവിടെ കാണപ്പെടുന്നു. ഈ ക്ഷേത്രം സരസ്വതീപൂജയ്ക്ക് പ്രശസ്തമാണ്. ഹൈന്ദവ വിശ്വാസപ്രകാരം, അറിവിന്റെയും ജ്ഞാനത്തിന്റെയും കലകളുടെയും കരകൌശലത്തിന്റെയും ഭഗവതിയാണ് മഹാസരസ്വതി.

ആദിപരാശക്തിയുടെ മൂന്നു പ്രധാന രൂപങ്ങളിൽ വിദ്യയുടെ ഭഗവതിയായി മഹാസരസ്വതിയെ കാണുന്നു. സൃഷ്ടാവായ ബ്രഹ്മാവിന് സൃഷ്ടി നടത്തുവാൻ അറിവ് നൽകുന്നത് സരസ്വതീദേവിയാണ് എന്നതാണ് ഹൈന്ദവ വിശ്വാസം. ക്ഷേത്രത്തിലെ യഥാർത്ഥ പ്രതിഷ്ഠ ഒരു കുഴിയുടെ ഉള്ളിൽ വെള്ളത്തിൽ മുങ്ങിക്കിടക്കുന്നു, അതിനാൽ പ്രതിഷ്ഠ കാണാൻ സാധ്യമല്ല. ഒരു കാട്ടുവള്ളിയും പടർന്നു നിൽക്കുന്നതുകൊണ്ട് ഭഗവതീ പ്രതിഷ്ഠ പൂർണ്ണമായും മറഞ്ഞിരിക്കുന്നു.

മലമുകളിൽ നിന്ന് ഒലിച്ചുവരുന്ന ഒരു നീർച്ചാലിൽ നിന്നാണ് ഈ കുഴിയിലേക്ക് വെള്ളം എത്തുന്നത്, ഈ നീർച്ചാൽ കിഴക്കോട്ടൊഴുകി ഒടുവിൽ ഒരു നദിയിൽ ലയിക്കുന്നു. ഈ ക്ഷേത്രത്തിലെ പ്രധാന ഉത്സവം നവരാത്രിയോടനുബന്ധിച്ചുള്ള മഹാസരസ്വതീപൂജയാണ്. മലയാള മാസത്തിലെ കന്നിമാസത്തിൽ (സെപ്റ്റംബർ-ഒക്ടോബർ) സരസ്വതീപൂജ നടത്തപ്പെടുന്നു. ഒൻപതു ദിവസങ്ങളോളം നീണ്ടുനിൽക്കുന്ന നവരാത്രി-വിജയദശമി മഹോത്സവത്തിൽ നിരവധി ഭക്തർ ദേവിയെ ആരാധിക്കാൻ എത്തുന്നു. നവരാത്രിയുടെ അവസാന ദിവസമായ വിജയദശമി ദിനത്തിൽ കുട്ടികളുടെ എഴുത്തിനിരുത്തുന്ന വിദ്യാരംഭം ചടങ്ങ് നടത്തപ്പെടുന്നു.

ഉത്സവത്തിന്റെ ഒൻപതു ദിവസവും സംഗീത-നൃത്തങ്ങളുടെ സാംസ്കാരിക മേള ക്ഷേത്രത്തിൽ നടക്കുന്നു. കുടജാദ്രിയെ ഓർമ്മപ്പെടുത്തുന്ന പനച്ചിക്കാട് ഗ്രാമത്തിന്റെ കേന്ദ്രത്തിലാണ് ക്ഷേത്രം സ്ഥിതിചെയ്യുന്നത്. സാധാരണ ഗ്രാമക്ഷേത്രങ്ങളേക്കാൾ വലിയതാണ് ഈ ക്ഷേത്രം, അരയേക്കർ വിസ്തീർണ്ണം ഉള്ളത്. ക്ഷേത്രദർശനം കിഴക്കോട്ടായിരിക്കുമ്പോഴും, പടിഞ്ഞാറ് ഭാഗത്താണ് ക്ഷേത്രകവാടം. അടുത്ത കാലത്ത് പണിതീർത്ത മൂന്ന് നിലകളുള്ള ഒരു അലങ്കാരഗോപുരം അവിടെ ഉണ്ട്. ക്ഷേത്രത്തിൽ ഉത്സവം ഇല്ലാത്തതിനാൽ കൊടിമരമില്ല. എന്നാൽ, കിഴക്കും പടിഞ്ഞാറും ആനക്കൊട്ടികളും നാലു ഭാഗത്തും ശീവേലിപ്പുരകളുമുണ്ട്.

വിഷ്ണുക്ഷേത്രത്തിന്റെ തെക്കുഭാഗത്ത് കുറച്ച് താഴെ സരസ്വതീക്ഷേത്രവും യക്ഷിക്കാവും സ്ഥിതിചെയ്യുന്നു. ക്ഷേത്രത്തിൽ നിന്ന് അല്പം കിഴക്കുമാറി കൊടൂരാറ് ഒഴുകുന്നു. ക്ഷേത്രത്തിന്റെ നാലുവശവും മലകളും കാടുകളും നിറഞ്ഞിരിക്കുന്നു. വിഷ്ണുക്ഷേത്രത്തിലെ ശ്രീകോവിലും നാലമ്പലവും പൂർണ്ണമായും നിർമ്മിതമായിട്ടുണ്ട്. എന്നാൽ, സരസ്വതീക്ഷേത്രത്തിൽ ഇത്തരം ഘടനകൾ കാണാനില്ല. ദീർഘചതുരാകൃതിയിൽ നിർമ്മിച്ച ഒരു ചെറിയ കുളവും, അതിനടുത്തുള്ള ഒരു വള്ളിപ്പടർപ്പും ഇവിടെ കാണാം. ആ വള്ളിപ്പടർപ്പിന്റെ അകത്തുള്ള പ്രത്യേക ദ്വാരത്തിൽ കിഴക്കോട്ട് ദർശനമായ ദേവിയുടെ മൂലവിഗ്രഹം സ്ഥിതിചെയ്യുന്നു.

എന്നാൽ, ഇതിന് നേരെ കാണുന്ന അർച്ചനാവിഗ്രഹത്തിലാണ് എല്ലാ പൂജകളും നിവേദ്യങ്ങളും നടത്തപ്പെടുന്നത്. ഭക്തർക്ക് മുകളിൽ നിന്നുതൊഴാൻ മാത്രമേ സൗകര്യമുള്ളൂ. ദേവിയുടെ നടയ്ക്ക് നേരെ മുകളിൽ പടിഞ്ഞാറുഭാഗത്ത് ഇലഞ്ഞിയും ഏഴിലമ്പാലയും തീർത്ത തണലിലാണ് യക്ഷിയുടെയും ബ്രഹ്മരക്ഷസ്സിന്റെയും പ്രതിഷ്ഠകൾ. ഇരുവരും അത്യുഗ്രമൂർത്തികളാണ്.

ക്ഷേത്രത്തിലെ വള്ളിപ്പടർപ്പിലെ വള്ളികളിൽ ഒന്നാണ് മറ്റെവിടെയുമില്ലാത്ത ദിവ്യമായ സരസ്വതീലത. വള്ളിപ്പടർപ്പിന്റെ ആന്തരിക ഭാഗത്തുള്ള മൂലവിഗ്രഹത്തിന്റെ പാദങ്ങളിൽ നിന്ന് ഒരു തെളിനീരുറവ ഒഴുകുന്നു. ഈ ജലമാണ് മുന്നിലുള്ള കുളത്തിലേക്ക് ഒഴുകുന്നത്. അതിനാൽ ദിവ്യസരസ്സിൽ കുടികൊണ്ടിരിക്കുന്ന സരസ്വതി എന്ന പേര് ദേവിയുടെ അർത്ഥം വ്യക്തമാക്കുന്നു. ഈ നീരുറവ കുളത്തിൽ നിന്ന് ഒരു അന്തർവാഹിനിയിലൂടെ കൊടൂരാറ്റിലെത്തുകയും, പിന്നീട് മീനച്ചിലാറുവഴി വേമ്പനാട്ട് കായലിലേക്കും, തുടർന്ന് അറബിക്കടലിലേക്കും എത്തുന്നു. ഇതിൽ നിന്നാണ് ക്ഷേത്രത്തിനാവശ്യമായ ജലം ലഭിക്കുന്നത്.

വിഷ്ണുക്ഷേത്രത്തിന്റെ തെക്കുപടിഞ്ഞാറ് ഭാഗത്ത് അയ്യപ്പസ്വാമി ഉപദേവനായി സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നു. ശബരിമലയിലെ വിഗ്രഹത്തെപ്പോലെയാണ് ഇവിടെയുള്ള വിഗ്രഹം. കിഴക്കോട്ട്, അയ്യപ്പസ്വാമിയുടെ ശ്രീകോവിലിന് മുന്നിൽ ഒരു മണ്ഡപം സ്ഥിതിചെയ്യുന്നു. വടക്കുപടിഞ്ഞാറ് ഭാഗത്ത് നാഗദൈവങ്ങളുടെ പ്രതിഷ്ഠ കാണാം. നാഗരാജാവായ അനന്തൻ, നാഗയക്ഷി, നാഗചാമുണ്ഡി, നാഗകന്യക എന്നിവയോടൊപ്പം മറ്റ് ഉത്തമ, മദ്ധ്യ, ആധമ സർപ്പങ്ങൾ ഉൾപ്പെടുന്നു. ഇവരുടെ ദർശനം കിഴക്കോട്ടാണ്. വടക്കുകിഴക്കുഭാഗത്ത് ശിവന്റെ ശ്രീകോവിലുണ്ട്, ഇവിടെ ശിവൻ അത്യുഗ്രമൂർത്തിയായി പ്രതിഷ്ഠിച്ചിരിക്കുന്നു.

ഏകദേശം ഒന്നരയടി ഉയരമുള്ള ശിവലിംഗമാണ് ഇവിടെ കാണപ്പെടുന്നത്. പടിഞ്ഞാട്ട് ദർശനമാണ്. ത്രിമൂർത്തികളിലൊരായ ശിവൻ ഉപദേവനായി പ്രത്യക്ഷപ്പെടുന്ന അപൂർവ ക്ഷേത്രങ്ങളിലൊന്നാണ് പനച്ചിക്കാട് ക്ഷേത്രം. മഹാവിഷ്ണുക്ഷേത്രത്തിൽ ഒരു ചെറിയ ശ്രീകോവിലുണ്ട്. കരിങ്കല്ലിൽ നിർമ്മിച്ച ഒറ്റനില ചതുരശ്രീകോവിലായ ഈ ക്ഷേത്രത്തിന്റെ മേൽക്കൂര ചെമ്പുമേഞ്ഞ് സ്വർണ്ണത്താഴികക്കുടം കൊണ്ട് അലങ്കൃതമാക്കിയിരിക്കുന്നു. ശ്രീകോവിലിനകത്ത് മൂന്ന് മുറികളുണ്ട്, അവയിൽ പടിഞ്ഞാറേ അറ്റത്തുള്ളത് വിഗ്രഹം പ്രതിഷ്ഠിച്ച ഗർഭഗൃഹമാണ്.

മൂന്നടി ഉയരമുള്ള ശിലാനിർമ്മിത മഹാവിഷ്ണുവിഗ്രഹം കിഴക്കോട്ട് ദർശനമായി സ്ഥാപിച്ചിരിക്കുന്നു. ചതുർബാഹുവായ ഭഗവാൻ ഇടതുകയ്യിൽ പാഞ്ചജന്യം എന്ന ശംഖും, വലതുകയ്യിൽ സുദർശനചക്രവും, മുന്നിലെ ഇടതുകയ്യിൽ ഗദയും, മുന്നിലെ വലതുകയ്യിൽ താമരയും കൈവശം വഹിക്കുന്നു. നിൽക്കുന്ന രൂപത്തിലുള്ള ഈ വിഗ്രഹം അത്യന്തകോടിസൂര്യന്മാരുടെ തേജസ്സോടെ, വിശ്വപ്രകൃതിയുടെ മുഴുവൻ ഭാവവും ഉൾക്കൊള്ളിച്ച് വൈകുണ്ഠനാഥൻ പനച്ചിക്കാട്ടപ്പനയായി പ്രത്യക്ഷപ്പെടുന്നു.ശ്രീകോവിലിന്റെ പുറംചുവരുകൾ താരതമ്യേന നിരാഡംബരമാണ്.

ഇവിടെ ശ്രദ്ധേയമായ ശില്പചിത്രകലാവൈദഗ്ദ്ധ്യങ്ങൾ കാണാനില്ല. എങ്കിലും, ഇവിടെ ഒരു രസകരമായ രൂപം ഉണ്ട്. മഹാവിഷ്ണുഭഗവാനും പരിവാരങ്ങളും ഇന്നത്തെ വോളീബോളിനോട് സമാനമായ ഒരു കായികവിനോദത്തിൽ ഏർപ്പെട്ടിരിക്കുന്നതാണ് ആ രൂപം. വടക്കുഭാഗത്ത് അഭിഷേകജലം ഒഴുകുന്ന ഓവ് സ്ഥിതിചെയ്യുന്നു, ഇത് സാധാരണ രീതിയിലുള്ള ഓവാണ്.

മഹാവിഷ്ണുക്ഷേത്രത്തിന് പ്രത്യേകമായി നിർമ്മിച്ച നാലമ്പലമുണ്ട്. ഈ നാലമ്പലത്തോടൊപ്പം ബലിക്കൽപ്പുരയും സ്ഥിതിചെയ്യുന്നു. ഇവിടെ ബ്രഹ്മാവും അഷ്ടദിക്പാലകരും സ്ഥിരമായി സാന്നിധ്യമർപ്പിക്കുന്നു. ഈ സ്ഥലത്തെ ബലിക്കല്ല് വളരെ ചെറുതാണ്. പ്രവേശനകവാടത്തിന്റെ മുകളിൽ അനന്താരൂഢനായ മഹാവിഷ്ണുവിന്റെ പ്രതിമ കാണാം. നാലമ്പലത്തിനകത്ത് കടന്നാൽ, ഇരുവശത്തും വാതിൽമാടങ്ങൾ കാണപ്പെടുന്നു. നാലമ്പലത്തിന്റെ മധ്യത്തിൽ ശ്രീകോവിലുണ്ട്, അതിന്റെ മുന്നിൽ നമസ്കാരമണ്ഡപവും സ്ഥിതിചെയ്യുന്നു.

ശ്രീകോവിലിനെ ചുറ്റിപ്പറ്റി അകത്തെ ബലിവട്ടം നിർമ്മിച്ചിരിക്കുന്നു. അഷ്ടദിക്പാലകർ, സപ്തമാതൃക്കൾ, വീരഭദ്രൻ, ഗണപതി, ശാസ്താവ്, ദുർഗ്ഗ, സുബ്രഹ്മണ്യൻ, അനന്തൻ, നിർമ്മാല്യധാരി (ഇവിടെ വിഷ്വക്സേനൻ) എന്നിവരെ പ്രതിനിധാനം ചെയ്യുന്ന ബലിക്കല്ലുകൾ ഇവിടെ ഉണ്ട്. നിത്യമായി ശീവേലിസമയത്ത് ഇവിടെ ബലിതൂകുന്നു. നാലമ്പലത്തിനകത്ത് തെക്കുപടിഞ്ഞാറ് ഭാഗത്ത് കിഴക്കോട്ട് ഗണപതിഭഗവാന്റെ പ്രതിഷ്ഠയും ദർശനമായി കാണപ്പെടുന്നു. നിത്യമായി ശീവേലിസമയത്ത് ഇവിടെ ബലിതൂകുന്നു. നാലമ്പലത്തിനകത്ത് തെക്കുപടിഞ്ഞാറ് ഭാഗത്ത് കിഴക്കോട്ട് ഗണപതിഭഗവാന്റെ പ്രതിഷ്ഠയും ദർശനമായി കാണപ്പെടുന്നു.

മഹാവിഷ്ണുഭഗവാന്റെ ശ്രീകോവിലിനുമുന്നിൽ ചെറിയൊരു നമസ്കാരമണ്ഡപം പണിതിട്ടുണ്ട്. വളരെ ചെറിയൊരു മണ്ഡപമാണിത്. കാര്യമായ ശില്പചിത്രകലാവൈദഗ്ദ്ധ്യങ്ങളൊന്നും ഇവിടെയില്ല. മണ്ഡപത്തിൽ ഭഗവദ്വാഹനമായ ഗരുഡന്റെ പഞ്ചലോഹവിഗ്രഹമുണ്ട്. നാലമ്പലത്തിനകത്ത് തെക്കുപടിഞ്ഞാറുഭാഗത്ത് പ്രത്യേകമായി നിർമ്മിച്ച മുറിയിൽ കിഴക്കോട്ട് ദർശനമായാണ് ഗണപതിഭഗവാന്റെ പ്രതിഷ്ഠ. ഏകദേശം മൂന്നടി ഉയരമുള്ള വിഗ്രഹത്തിന്റെ പുറകിലെ വലതുകൈയിൽ മഴുവും, ഇടതുകൈയിൽ കയറും, മുന്നിലെ ഇടതുകൈയിൽ മോദകവും ധരിച്ച ഭഗവാൻ, മുന്നിലെ വലതുകൈ കൊണ്ട് അനുഗ്രഹിക്കുന്നു. വിഘ്നേശ്വരനോടുള്ള പ്രീതിയ്ക്കായി നിത്യവും ക്ഷേത്രത്തിൽ ഗണപതിഹോമം നടത്തപ്പെടുന്നു.

നാലമ്പലത്തിനുപുറത്ത് തെക്കുപടിഞ്ഞാറുഭാഗത്ത് പ്രത്യേകമായി നിർമ്മിച്ച ശ്രീകോവിലിൽ കിഴക്കോട്ട് ദർശനമായാണ് അയ്യപ്പസ്വാമിയുടെ പ്രതിഷ്ഠ. ഏകദേശം മൂന്നടി ഉയരമുള്ള വിഗ്രഹം ശബരിമലയിലെ രൂപത്തിന്റെ സമാനമാണ്. അയ്യപ്പന്റെ ശ്രീകോവിലിനുമുന്നിൽ ചെറിയൊരു മണ്ഡപം പണിതിട്ടുണ്ട്. ഇവിടെ ശബരിമലയ്ക്ക് പോകുന്ന ഭക്തർ മാലയിടുകയും കെട്ടുനിറയ്ക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. നീരാജനം, നെയ്യഭിഷേകം എന്നിവയും ഇവിടെ നടത്തപ്പെടുന്നു.

നാലമ്പലത്തിനുപുറത്ത് വടക്കുകിഴക്കുഭാഗത്ത് പ്രത്യേകമായി നിർമ്മിച്ച ശ്രീകോവിലിൽ പടിഞ്ഞാറോട്ട് ദർശനമായാണ് സംഹാരമൂർത്തിയായ ശിവന്റെ പ്രതിഷ്ഠ. ഇവിടെ ഏകദേശം ഒന്നരയടി ഉയരം വരുന്ന ശിവലിംഗം സ്ഥാപിച്ചിരിക്കുന്നു. ഈ ലിംഗത്തിൽ ചന്ദ്രക്കലയും തിരുമുഖവും ഉൾപ്പെടുന്നു. ശിവന്റെ പ്രധാന വഴിപാടുകൾ ധാര, ശംഖാഭിഷേകം, കൂവളമാല, തുമ്പപ്പൂമാല എന്നിവയാണ്. പ്രദോഷനാളിലും ശിവരാത്രിനാളിലും ഇവിടെ പ്രത്യേക പൂജകൾ നടത്തപ്പെടുന്നു.

നാലമ്പലത്തിനുപുറത്ത് വടക്കുപടിഞ്ഞാറുഭാഗത്ത് പ്രത്യേകമായി നിർമ്മിച്ച തറയിൽ കിഴക്കോട്ട് ദർശനമായാണ് നാഗദൈവങ്ങളുടെ പ്രതിഷ്ഠ. വിഷ്ണുക്ഷേത്രമായതിനാൽ ഇവിടെ നാഗരാജാവായി അനന്തനാണ് കിടക്കുന്നത്. കൂടാതെ, നാഗയക്ഷി അടക്കമുള്ള പരിവാരങ്ങളും ഇവിടെ ഉണ്ട്. നൂറും പാലും, പുറ്റും മുട്ടയും, മഞ്ഞൾപ്പൊടി അഭിഷേകം തുടങ്ങിയവയാണ് ഇവരുടെ പ്രധാന വഴിപാടുകൾ. എല്ലാ മാസവും ആയില്യം നാളിൽ ഇവർക്ക് പ്രത്യേക പൂജകളും നടത്തപ്പെടുന്നു.കന്നിമാസത്തിലെ ആയില്യ ദിനത്തിൽ സർപ്പബലിയുണ്ടാകും.

സരസ്വതീദേവിയുടെ നടയ്ക്ക് നേരെ മുകളിൽ, ഏഴിലമ്പാലയും ഇലഞ്ഞിയും ചേർന്ന തണലിൽ ബ്രഹ്മരക്ഷസ്സിന്റെ പ്രതിഷ്ഠ സ്ഥിതിചെയ്യുന്നു. ഒരു അടിയോളം ഉയരമുള്ള, ശിവലിംഗത്തിന് സമാനമായ വിഗ്രഹത്തിൽ കിഴക്കോട്ട് ദർശനമായാണ് ബ്രഹ്മരക്ഷസ്സ് കുടികൊള്ളുന്നത്. ബ്രഹ്മരക്ഷസ്സിന്റെ സമീപത്താണ് യക്ഷിയുടെ പ്രതിഷ്ഠ. വാൽക്കണ്ണാടിയിൽ പ്രത്യക്ഷപ്പെടുന്ന ഒരു സ്ത്രീയുടെ രൂപത്തിൽ യക്ഷിയെ പ്രതിഷ്ഠിച്ചിരിക്കുന്നു. അത്യുഗ്രദേവതയായ യക്ഷിയെ ആദ്യം ആഹ്വാനിച്ച ശേഷം ദേവിയെ പ്രതിഷ്ഠിച്ചതാണ് ഐതിഹ്യകഥയുടെ ഉള്ളടക്കം. അതിനാൽ, ഈ പ്രതിഷ്ഠയ്ക്ക് പ്രത്യേക പ്രാധാന്യമുണ്ട്. യക്ഷിയുടെ പ്രധാന വഴിപാട് വറപൊടിയാണ്.

ഈ ക്ഷേത്രത്തിലെ പ്രധാന ഉത്സവം സരസ്വതീപൂജയാണ്. മലയാള മാസമായ കന്നി, തുലാം എന്നിവയിൽ ഒരുവട്ടം ഈ ഉത്സവം ആഘോഷിക്കുന്നു. (സെപ്റ്റംബർ-ഒക്ടോബർ മാസങ്ങളിലായി ഈ മലയാള മാസം വരുന്നു). ഒൻപതു ദിവസങ്ങളോളം നീണ്ടുനിൽക്കുന്ന നവരാത്രി ഉത്സവത്തിൽ നിരവധി ഭക്തർ ദേവിയെ ആരാധിക്കാൻ എത്തുന്നു. നവരാത്രിയുടെ അവസാന ദിവസമായ വിജയദശമിയിൽ, കുട്ടികളെ എഴുത്തിനിരുത്തുന്ന വിദ്യാരംഭം ചടങ്ങ് നടത്തപ്പെടുന്നു. ഉത്സവത്തിന്റെ ഒൻപതു ദിവസവും ശാസ്ത്രീയ സംഗീത-നൃത്തങ്ങളുടെ സാംസ്കാരിക മേള ക്ഷേത്രത്തിൽ നടക്കുന്നു. ദുർഗ്ഗാഷ്ടമി ദിനത്തിൽ സരസ്വതീ സന്നിധിയിൽ ഒരുക്കുന്ന രഥമണ്ഡപത്തിൽ ഉൽക്കൃഷ്ടമായ താളിയോല ഗ്രന്ഥങ്ങളും പുസ്തകങ്ങളും എഴുത്ത് സാമഗ്രികളും പൂജയ്ക്ക് സമർപ്പിക്കപ്പെടുന്നു. സാരസ്വതം നെയ്യ് പനച്ചിക്കാട്ടിലെ പ്രധാന വഴിപാടുകളിൽ ഒന്നാണ്. ബുദ്ധിയും വിദ്യയും ഉണർത്തുന്ന ഈ ഔഷധം, സാരസ്വത സൂക്തം ജപിച്ച് ശുദ്ധവും പൂർണ്ണവുമായ രൂപത്തിൽ ഒരുക്കിയതാണ്.

Address:
Eravinalloor Panachikkad Temple Rd,
Panachikkad,
Kuzhimattom P.O,
Kerala 686533