Sree Thalikkunu Maha Shiva Temple, located in Mankave, Kozhikode, Kerala, is one of the oldest and most revered temples in the Malabar region, dedicated to Lord Shiva.
The temple has a rich history and has endured multiple attacks, notably during Tipu Sultan's military campaigns, which led to the destruction of several important temples in Kozhikode, including Tali Mahadeva, Tiruvannur Shiva, and Valayanadu Bhagavathy Temples. Many of these were later reconstructed by the Zamorin of Calicut, under whose patronage the Thalikkunu Temple currently remains.
The temple’s architecture features a square-shaped sanctum facing east, with a Shivalinga adorned with a silver crescent, a Namaskara Mandapam with Nandi, and additional shrines for Lord Ganapati and Lord Ayyappa. A sacred well is used exclusively for rituals, and the temple complex includes a Pradakshina Vazhi and a banyan tree with serpent idols. Maha Shivaratri, the most important festival here, is celebrated annually with grand rituals including Kazcha Sheeveli, Chuttu Vilakku, Niramala, Maha Ganapathi Homam, cultural programs, prasadam distribution, and Annadanam.
With four entrances and increasing devotion each year, the temple continues to thrive as a spiritual hub offering a peaceful and sacred pilgrimage experience.Lord Ganapathi and Lord Ayyappa are enshrined and worshiped within the Ullambalam (inner temple), while Nagaraja is venerated outside the temple premises near a large and sacred Banyan tree.
തളിക്കുന്ന് മഹാദേവ ക്ഷേത്രം
മലബാറിലെ ഏറ്റവും പുരാതനവും പ്രധാനപ്പെട്ട ക്ഷേത്രങ്ങളിൽ ഒന്നാണ് കോഴിക്കോട് മങ്കാവിലെ തളിക്കുന്ന് ശിവക്ഷേത്രം. ഈ ക്ഷേത്രം ചരിത്രത്തിൽ പലതവണ ആക്രമണങ്ങൾക്ക് വിധേയമായിട്ടുണ്ട്. നിലവിൽ ക്ഷേത്രം കോഴിക്കോട് സാമൂതിരിയുടെ കീഴിലായാണ് നിലകൊള്ളുന്നത്. തളി, തിരുവണ്ണൂർ, വരക്കൽ, പുത്തൂർ, ഗോവിന്ദപുരം എന്നിവടങ്ങളിലുള്ള ക്ഷേത്രങ്ങൾ ഉൾപ്പെടെ, ടിപ്പു സുൽത്താന്റെ സൈനിക നടപടികളുടെ ഭാഗമായി കോഴിക്കോട് നഗരത്തിലെയും അതിന്റെ പരിസരത്തെയും നിരവധി ക്ഷേത്രങ്ങൾ പൂർണ്ണമായും നശിപ്പിക്കപ്പെട്ടു.
പിന്നീട് 1792-ലെ ശ്രീരംഗപട്ടണത്തെ യുദ്ധത്തിൽ ടിപ്പു സുൽത്താൻ തോറ്റതിന് ശേഷവും സമാധാന ഉടമ്പടി സ്വീകരിച്ച ശേഷം സാമൂതിരി തിരികെ എത്തിയപ്പോഴാണ് അതിൽ ചില ക്ഷേത്രങ്ങൾ പുനർനിർമ്മിച്ചത്. മലബാർ ഗസറ്റിയർ പ്രകാരം, ടിപ്പുവിന്റെ സൈന്യം നശിപ്പിച്ച പ്രധാന ക്ഷേത്രങ്ങൾ തളി മഹാദേവ ക്ഷേത്രം (കോഴിക്കോട്), ശ്രീ വലയനാട് ഭഗവതി ക്ഷേത്രം (ഗോവിന്ദപുരം), തിരുവണ്ണൂർ ശിവക്ഷേത്രം (കോഴിക്കോട്) എന്നിവയാണ്.
മഹാശിവരാത്രി, അമാവാസി മാസ കണക്കുകൂട്ടൽ പ്രകാരം മാഘ മാസത്തിലെ കൃഷ്ണപക്ഷ ചതുർദശിയിലാണ് ആഘോഷിക്കുന്നത്. പൂർണിമ കണക്കുപ്രകാരം, ഈ തിരുനാൾ ഹിന്ദു കലണ്ടറിലെ ഫാൽഗുന മാസത്തിലെ കൃഷ്ണപക്ഷ ചതുർദശിയിലാണ് വരുന്നത്, ഇത് ഗ്രിഗോറിയൻ കലണ്ടറിനുപ്രകാരം ഫെബ്രുവരിയിലോ മാർച്ചിലോ ആയിരിക്കും. വർഷത്തിൽ ഉള്ള പന്ത്രണ്ട് ശിവരാത്രികളിൽ ഏറ്റവും വിശിഷ്ടവും പുണ്യകരവുമാണ് മഹാശിവരാത്രി. തളിക്കുന്ന് ശിവക്ഷേത്രത്തിൽ ഈ ഉത്സവം ഓരോ വർഷവും ഗംഭീരമായി ആഘോഷിക്കുന്നു.
ആനയുടെ അകമ്പടിയോടെ നടക്കുന്ന കച്ച ശീവേലി, ദീപങ്ങളുടെ അലങ്കാരമായ ചുറ്റുവിളക്ക്, വിളകിനേഴുനള്ളിപ്പ്, നിറമാല, മഹാഗണപതി ഹോമം തുടങ്ങിയ വിശിഷ്ട പൂജകളും ആചാരങ്ങളും ഈ ഉത്സവത്തിന്റെ ഭാഗമാകുന്നു. കുട്ടികളുടെ സാംസ്കാരിക പരിപാടികൾ, എല്ലാ ഭക്തർക്കുമുള്ള പ്രസാദവിതരണവും അന്നദാനവും (ഉച്ചഭക്ഷണം) ഉൾപ്പെടുത്തി, ക്ഷേത്രം വർഷംതോറും കൂടുതൽ ഭക്തരെ ആകർഷിക്കുകയും സമാധാനപരവും സുരക്ഷിതവുമായ തീർത്ഥാടനത്തിനായി വികസിപ്പിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. ക്ഷേത്രത്തിന്റെ പ്രധാന ശ്രീകോവിൽ കിഴക്കോട്ട് ദർശനമായി ചതുരാകൃതിയിലാണ്.
ശിവന്റെ വിഗ്രഹം ലിംഗരൂപത്തിലും വെള്ളി ചന്ദ്രക്കലകൊണ്ടും അലങ്കരിച്ചിരിക്കുന്നു. പ്രധാന ക്ഷേത്രത്തിന് മുന്നിൽ നന്ദിയുടെ വിഗ്രഹമുള്ള നംസ്‌കരമണ്ഡപം സ്ഥിതിചെയ്യുന്നു. തെക്ക് പടിഞ്ഞാറേ മൂലയിൽ ഗണപതിയുടെയും അയ്യപ്പന്റെയും ശ്രീകോവിലുണ്ട്. ക്ഷേത്ര സമുച്ചയത്തിനുള്ളിൽ മാത്രം ക്ഷേത്ര ആവശ്യങ്ങൾക്കായി ഉപയോഗിക്കുന്ന ഒരു കിണറാണ് നിലകൊള്ളുന്നത്. പുറത്ത് പ്രദീക്ഷണ വഴിയും, പുറം തെക്ക് പടിഞ്ഞാറേ മൂലയിൽ നാഗവിഗ്രഹങ്ങളുള്ള വലിയ ഒരു ആൽമരവും സ്ഥിതിചെയ്യുന്നു.
ക്ഷേത്ര സമുച്ചയത്തിന്റെ നാല് വശങ്ങളിലും ഒരു പ്രവേശന മാർഗമുണ്ട്, എല്ലാ വശങ്ങളിൽ നിന്നും റോഡ് സൗകര്യവുമുണ്ട്. എന്നാൽ, ക്ഷേത്രം കിഴക്കോട്ട് ദർശനമായതിനാൽ, കിഴക്കൻ പ്രവേശന കവാടമാണ് പ്രധാനമായും ഉപയോഗിക്കുന്നത്. ഗണപതിയെയും അയ്യപ്പനെയും ഉള്ളമ്പലത്തിനുള്ളിൽ (അകത്തെ ക്ഷേത്രം) ആരാധിക്കുന്നു, കൂടാതെ ഒരു വലിയ ആൽമരത്തിന് പുറമെ നാഗരാജാവിനെയും ആരാധിക്കുന്നു.
Address:
Thalikkunu Rd,
Mankave,
Kozhikode, Kerala 673007
