Sri Kadampuzha Bhagavathy Temple Melmuri Malappuram

This is a prominent Hindu temple and pilgrimage center dedicated to Goddess Parvati/Durga in the form of a huntress (Kiratha Parvathy). Uniquely, there is no idol of the Goddess in the sanctum; instead, she is worshipped in a pit. The presence of Lord Ganesha is also believed to accompany the Goddess, and the temple complex includes sub-shrines for Lord Sastha and serpent deities.

Nearby, the Madambiyarkavu Shiva temple also functions under the Malabar Devaswom Board, alongside the Devi temple. One notable feature of this temple is that devotees can witness the Vazhivadu offerings up close, as the Sreekovil lacks a traditional Sopanam (steps). The two most significant Vazhivadus are Poomoodal and Muttarukkal. The temple celebrates major rituals like the Rigveda Laksharchana during the month of Dhanu, performed for eight days by Vedic scholars under the guidance of the Thanthri, with daily Rigveda chanting and evening Abhishekam.

Cultural programs showcasing traditional temple arts and performances are also organized during the festival. In Thulam month, the Dravya Kalasam, an eight-day thanthrik ritual, is conducted with elaborate procedures including Aacharyavaranam, Mulayidal, Rakshoknahoma, Asthrakalasa, Vaasthukalasa, and concluding with Brahmakalasa Abhishekam. Additionally, every month features a special Thanthri Pooja followed by Murajapam, where Vedic scholars engage in continuous chanting.

കാടാമ്പുഴ ഭഗവതി ക്ഷേത്രം

മലപ്പുറം ജില്ലയിലെ തിരൂർ താലൂക്കിൽ, കോട്ടക്കലിനടുത്തുള്ള മാറാക്കര പഞ്ചായത്തിലെ കാടാമ്പുഴയിൽ സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന പ്രശസ്തമായ ക്ഷേത്രമാണ് ശ്രീ കാടാമ്പുഴ ഭഗവതി ക്ഷേത്രം. ഹൈന്ദവ ശാക്ത വിശ്വാസപ്രകാരം, ജഗദീശ്വരിയായ ആദിപരാശക്തിയെ ഇവിടം കിരാതരൂപത്തിലുള്ള വനദുർഗ്ഗയായ ശ്രീ പാർവതിയായി ആരാധിക്കുന്നു. മഹാകാളി, മഹാലക്ഷ്മി, മഹാസരസ്വതി എന്നീ പരാശക്തിയുടെ മൂന്ന് പ്രധാന സങ്കൽപ്പങ്ങളിലും ഭഗവതിയെ ഇവിടം ഭക്തജനങ്ങൾ സ്നേഹത്തോടെ നമസ്കരിക്കുന്നു.

ഇവിടത്തെ ഒരു പ്രധാന പ്രത്യേകതയാണ് വിഗ്രഹപ്രതിഷ്ഠ ഇല്ലെന്നതും, പകരം ഒരു കുഴിയുടെ മുകളിലെ കണ്ണാടിയിലൂടെയാണ് ഭഗവതിയെ പ്രത്യക്ഷമാക്കുന്നത്. ശ്രീചക്രം ആണ് ഇവിടെ പ്രതിഷ്ഠ ചെയ്തിരിക്കുന്നതെന്ന് വിശ്വാസം. ഭക്തജനങ്ങൾ കണ്ണാടിയിൽ കാണുന്ന തങ്ങളുടേത് തന്നെയുള്ള പ്രതിബിംബം ഭഗവതിയുടെ പ്രതിബിംബമായി കാണുന്നതാണ് ഈ അദ്വൈത സങ്കൽപ്പം സൂചിപ്പിക്കുന്നത്. വനദുർഗ്ഗാഭാവം മൂലം ശ്രീകോവിലിന് മേൽക്കൂര ഇല്ല; പ്രകൃതിയെയാണ് ഭഗവതിയായി കരുതുന്നത്, അതിനാൽ പ്രകൃതി പ്രതിഭാസങ്ങൾ നേരിട്ട് ദേവിക്ക് ഏറ്റുവാങ്ങാൻ കഴിയുന്ന വിധത്തിലാണ് ശ്രീകോവിലിന്റെ ഘടന.

ഇവിടെ അനുഗ്രഹം തേടി ഭക്തർ നടത്തിവരുന്ന 'പൂമൂടൽ'യും 'മുട്ടറുക്കൽ' വഴിപാടുകളും അതിപ്രസിദ്ധമാണ്. ഈ വഴിപാടുകൾ ചെയ്താൽ തടസ്സങ്ങൾ നീങ്ങി ആഗ്രഹങ്ങൾ നിറവേരുമെന്ന് ഭക്തജനങ്ങൾ ഉറച്ച വിശ്വാസം പുലർത്തുന്നു. വൃശ്ചികമാസത്തിലെ തൃക്കാർത്തികയും കന്നിമാസത്തിലെ നവരാത്രിയും ഒഴികെ മറ്റ് ഉത്സവങ്ങൾ ഈ ക്ഷേത്രത്തിൽ ആഘോഷിക്കാറില്ല. എന്നാൽ ഓരോ വർഷവും ധനുമാസം അവസാനം (ഡിസംബർ അവസാനം) നടത്തപ്പെടുന്ന ഋഗ്വേദ ലക്ഷാർച്ചനയും അതിനോടനുബന്ധിച്ചുള്ള കഥകളി അടക്കമുള്ള കലാപരിപാടികളും ആകർഷകമാണ്.

കേരളത്തിലെ പുരാതനമായ 108 ദുർഗ്ഗാക്ഷേത്രങ്ങളിൽ ഒന്നായ കാടാമ്പുഴ ക്ഷേത്രത്തിൽ ഗണപതി, സുബ്രഹ്മണ്യൻ (ഇരുവരും അദൃശ്യസങ്കൽപങ്ങൾ), പൂർണ്ണാ-പുഷ്കലാസമേതനായ ശാസ്താവ്, നരസിംഹമൂർത്തി, സുദർശനമൂർത്തി, നാഗദൈവങ്ങൾ എന്നിവരെ ഉപദേവതകളായി ആരാധിക്കുന്നു. മലബാർ ദേവസ്വം ബോർഡിന്റെ കീഴിലാണു ക്ഷേത്രം ഭരിച്ചുവരുന്നത്. മലബാർ ദേവസ്വം ബോർഡിന് കീഴിലുള്ള ക്ഷേത്രങ്ങളിൽ ഏറ്റവും അധികം വരുമാനമുള്ള ക്ഷേത്രം കാടാമ്പുഴ ഭഗവതിക്ഷേത്രമാണെന്നു കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. ചൊവ്വ, വെള്ളി, ഞായർ, പൗർണ്ണമി, നവരാത്രി, മാസത്തിലെ ആദ്യദിനം തുടങ്ങിയ പ്രത്യേക ദിവസങ്ങളിൽ ആയിരക്കണക്കിന് ഭക്തജനങ്ങൾ ദർശനത്തിന് എത്തുന്നത് പതിവാണ്.

അർജുനൻ പാശുപതാസ്ത്രം സമ്പാദിക്കാൻ ധ്യാനത്തിലായിരുന്നു, എന്നാൽ അവനിൽ ഒളിഞ്ഞിരിക്കുന്ന അഹങ്കാരം അകറ്റാതെ ആ ദിവ്യായുധം പ്രാപിക്കാനാകില്ലെന്ന് മനസ്സിലാക്കിയ ശിവനും പാർവ്വതിയും കാട്ടാളരൂപത്തിൽ അവന്റെ തപസ്സ് നടത്തുന്ന സ്ഥലത്ത് എത്തി. ദുര്യോധനൻ അയച്ച മൂകാസുരൻ പന്നിവേഷത്തിൽ അവിടെ എത്തി അർജുനന്റെ തപസ്സിന് ഇടപെടുമ്പോൾ, ശിവനും അർജുനനും ആ പന്നിയെ ഒരേ സമയം അമ്പെയ്തു. പന്നിയെ കൊന്നതിൽ അവകാശവാദം ഉളവാകുകയും, ശിവൻ എന്നതായി അറിയാതെ അർജുനൻ യുദ്ധം ചെയ്യുകയും ചെയ്തു. അർജുനന്റെ അമ്പുകൾ ശിവന്റെ ശരീരത്തെ തൊട്ടപ്പോൾ പാർവ്വതി ദേഷ്യത്തോടെ അവനെ ശപിച്ച്, അവൻ എയ്യുന്ന അമ്പുകൾ പൂക്കളായി മാറട്ടെ എന്നു പറഞ്ഞു. പിന്നീട് ശിവനും പാർവതിയും ആരാണെന്ന് തിരിച്ചറിയുന്ന അർജുനൻ പൂർണ സമർപ്പണത്തോടെ ശിക്ഷ സ്വീകരിക്കുകയും ക്ഷമ ചോദിക്കുകയും ചെയ്തു.

ശിവൻ സന്തുഷ്ടനായി പാശുപതാസ്ത്രം നല്കി.ഇതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട്, ആ കാട്ടാളസ്ത്രീയുടെ രൂപഭാവത്തിലാണ് കാടാമ്പുഴയിൽ ഭഗവതിയെ ആരാധിക്കുന്നത്. അർജുനൻ എയ്ത ബാണങ്ങൾ പൂക്കളായി മഴപോലെ വീണതിന്റെ ഓർമ്മയ്ക്കായി, ശങ്കരാചാര്യർ ഇവിടെ പൂമൂടൽ ചടങ്ങ് ആരംഭിച്ചുവെന്നാണ് പ്രചാരമുള്ള ഐതിഹ്യം.ശ്രീ കാടാമ്പുഴ ഭഗവതിക്ഷേത്രത്തിൽ ദേവിയെ പ്രതിഷ്ഠിച്ചത് ശങ്കരാചാര്യരാണെന്ന് വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു. കിരാതപാർവ്വതിയായ ദേവിയുടെ ഉഗ്രസ്വരൂപം ശാന്തമാക്കുന്നതിനായി, പ്രതിഷ്ഠാവേളയിൽ ശങ്കരാചാര്യർ സുദർശനമന്ത്രവും നരസിംഹമന്ത്രവും ജപിച്ച് ദേവിയെ പ്രീതിപ്പെടുത്തി.

അതിലൂടെ ദേവിയുടെ അമിതമായ തേജസ്സിനെ നിയന്ത്രിച്ച്, ശ്രീകോവിലിന്റെ മദ്ധ്യത്തിലേക്ക് ദ്വാരത്തിൽ മുഖാമുഖമായി സന്നിവേശിപ്പിച്ച് ശാന്തസ്വരൂപിണിയായ ദേവിയായി പ്രതിഷ്ഠിച്ചു എന്നാണു ഐതിഹ്യം. ദേവി ഭവതിയുടെ ഉഗ്രഭാവം വീണ്ടും പ്രകടമാകാതിരിക്കാൻ, സുദർശനനും നരസിംഹനും ദേവിക്ക് അഭിമുഖമായി ഉപദേവതകളായി പ്രതിഷ്ഠിക്കപ്പെട്ടതും അതിന്റെ ഭാഗമാണ് എന്നാണ് വിശ്വാസം. ശ്രീകോവിലിന്റെ വടക്കുഭാഗത്ത് നാഗദേവതകളുടെയും തെക്കുഭാഗത്ത് പൂർണ്ണാ-പുഷ്കലാസമേതനായ ധർമ്മശാസ്താവിന്റെയും പ്രതിഷ്ഠകളുണ്ട്. ക്ഷേത്രത്തിൽ നിത്യേന മൂന്നു പ്രധാന പൂജകൾ നടത്തപ്പെടുന്നു: ഉഷഃപൂജ, ഉച്ചപ്പൂജ, അത്താഴപ്പൂജ. ഉച്ചപ്പൂജയ്ക്ക് മുമ്പായി വിശിഷ്ടമായി പൂമൂടൽ വഴിപാടു നടത്തപ്പെടുന്നു.

ക്ഷേത്രത്തിൽ നിന്ന് കുറച്ചുകൂടെ പടിഞ്ഞാറ് സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന മാടമ്പിയാർക്കാവ് എന്നറിയപ്പെടുന്ന ശിവക്ഷേത്രം, കാടാമ്പുഴ ക്ഷേത്രത്തിലേക്കെത്തുന്ന ഭക്തർ സാധാരണയായി സന്ദർശിക്കുന്ന മറ്റൊരു തീർത്ഥസ്ഥലമാണ്. ഇവിടെ കിരാതമൂർത്തിയായ ശിവനാണ് മുഖ്യപ്രതിഷ്ഠ. ഭഗവതിയോടൊപ്പം എത്തിയ ശ്രീപരമേശ്വരൻ തന്നെയാണ് ഇവിടെ കിരാതരൂപത്തിൽ പ്രതിഷ്ഠിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്നതെന്ന് വിശ്വാസം നിലനിൽക്കുന്നു.

കൂടാതെ ഈ ക്ഷേത്രത്തിൽ ഗണപതി, ശ്രീകൃഷ്ണൻ, ഭദ്രകാളി, ധർമ്മശാസ്താവ്, നാഗദേവതകൾ തുടങ്ങിയ വിവിധ ഉപദേവതകളും പ്രതിഷ്ഠിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. ഇവർ എല്ലാവരും കിഴക്കോട്ട് ദർശനമായാണ് ക്ഷേത്രത്തിൽ കുടികൊള്ളുന്നത്. പ്രധാന വഴിപാടുകളിലൊന്നായ “മുട്ടറുക്കൽ” കാടാമ്പുഴ ഭഗവതിക്ഷേത്രത്തിന്റെ അതിയായ വിശിഷ്ടതകളിലൊന്നാണ്. ശ്രീകോവിലിന് മുന്നിലുള്ള പ്രത്യേക കല്ലിന്റെ മുമ്പിൽ ശാന്തിക്കാരൻ നാളികേരം ഉടച്ച് നടത്തി ദേവിയെ പ്രീതിപ്പെടുത്തുന്ന ഈ പ്രാചീന ശാഖ്തപദ്ധതി, ഭക്തന്മാർക്ക് വ്യക്തിഗത പ്രശ്നങ്ങൾക്കുള്ള പരിഹാരമെന്ന നിലയിൽ വളരെ വിശ്വാസപൂർവമായാണ് നടപ്പാക്കുന്നത്.നാളികേരം ഉടച്ചതിന്റെ പ്രകാരത്തിൽ ദേവി വഴിപാടു സ്വീകരിച്ചോ, ദോഷം നീങ്ങിയോ എന്നതു നിർണയിക്കുന്നു.

ഉടച്ച നാളികേരത്തിന്റെ രണ്ട് മുറികളും ഭക്തന് തന്നെ തിരികെ നൽകുന്നു. ഭക്തർ നിർദ്ദിഷ്ടമായ പല ആവശ്യങ്ങൾക്കായി ഈ വഴിപാട് നടത്തുന്നു: ഭൂമിമുട്ട്, ഗൃഹമുട്ട്, വിദ്യാമുട്ട്, മംഗലമുട്ട്, സന്താനമുട്ട്, ശത്രുമുട്ട്, വാഹനമുട്ട് തുടങ്ങിയവയാണ് പ്രധാനങ്ങൾ. കാടാമ്പുഴ ഭഗവതി ക്ഷേത്രത്തിലെ ഏറ്റവും പ്രധാനപ്പെട്ട ഉത്സവം വൃശ്ചികമാസത്തിലെ തൃക്കാർത്തിക ഉത്സവമാണ്. ഇത് ഭഗവതിയുടെ പിറന്നാളായാണ് ആഘോഷിയ്ക്കപ്പെടുന്നത്. വൃശ്ചികമാസത്തിലെ കാർത്തിക നാളിലാണ് ശങ്കരാചാര്യർ ശ്രീചക്രസമേതം ഭഗവതിയെ പ്രതിഷ്ഠിച്ചതെന്ന് വിശ്വാസമുണ്ട്. ഭക്തർ പങ്കെടുക്കുന്ന ഈ ഉത്സവം വലിയ പ്രാധാന്യമുള്ളതാണ്.

മറ്റൊരു പ്രധാന ഉത്സവം നവരാത്രി ഉത്സവമാണ്, ഇത് കന്നിമാസത്തിലെ വെളുത്തപക്ഷത്തിന്റെ ഒമ്പതു ദിവസങ്ങളിലായി ആഘോഷിയ്ക്കപ്പെടുന്നു. ഈ സമയത്ത് ദുർഗ്ഗ ഭഗവതിയുടെ ആരാധനയും കലാപരിപാടികളും നടത്തപ്പെടുന്നു. വിജയദശമിക്ക് ദുർഗ്ഗയുടെ മഹിഷാസുരവിജയം ആരാധിക്കപ്പെടുന്നു. ഈ സമയത്ത് വിദ്യാരംഭം നടത്തപ്പെടുന്നതിനാൽ, വലിയ ആശംസകളും ഐശ്വര്യവും ഉണ്ടാക്കുന്നതിനാൽ ധാരാളം ഭക്തർ ഇവിടേക്കെത്തുന്നു. അതു കൂടാതെ, ധനുമാസത്തിലെ ഋഗ്വേദ ലക്ഷാർച്ചനയും ക്ഷേത്രത്തിലെ മറ്റൊരു പ്രധാന ആണ്ടുവിശേഷമാണ്. എല്ലാ ദിവസവും ചൊവ്വ, വെള്ളി, പൗർണമി, നവരാത്രി, ഉപവാസങ്ങൾ, ജന്മനക്ഷത്രം തുടങ്ങിയ ദിവസങ്ങളിലും ദേവി ദർശനം പ്രധാനം.