Thiruvatta Mahadeva Temple, located in the town of Thiruvalla within the Pathanamthitta district, is a prominent shrine dedicated to Lord Shiva. This temple, which faces east, is situated near the banks of the Manimalayar River.

The legend states that this Shiva temple was established during the Treta Yuga by the sage Parasurama, located near the Manimalayar River. In this temple, Lord Shiva is worshipped in the Swayambu form, which is self-manifested. The Srikovil of the temple is designed in a square layout, with the primary deity, the Swayambhu Shiva Lingam, positioned slightly lower within the sanctum.
As previously noted, during heavy rainfall, the sanctum may experience partial waterlogging if the river rises significantly. The main shrine, which is rectangular in shape, features granite walls and is topped with copper plates to provide additional protection for the wooden framework beneath. Additionally, the idol of Ganapati is situated in the southeast corner of the main shrine.The Nalambalam of this temple features a spacious quadrangular layout, with walls constructed from stone-lime mortar.
Within the Nalambalam, there are two shrines; the principal shrine houses a Shiva linga in its swayambhoo form, while the other shrine contains a large, separately installed Shiva linga. In instances of water-logging, the Arattu abhishekam and puja rituals are performed for Lord Shiva in the shrine located on the southern side. The Nalambalam is situated adjacent to the balikkal mantapam, and both structures exhibit a harmonious blend of Kerala and Dravidian architectural styles.
തിരു:ആറ്റുവ ശ്രീ മഹാദേവ ക്ഷേത്രം
തിരുവല്ലയിൽ, പത്തനംതിട്ട ജില്ലയിൽ സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന പുരാതന ക്ഷേത്രമാണ് തിരുവാറ്റ മഹാദേവക്ഷേത്രം. മഹോദയപുരം ആസ്ഥാനമാക്കി നാടുവാണിച്ച ചേരവംശ കുലശേഖര പെരുമാൾക്കന്മാരുടെ കാലഘട്ടത്തിലാണ് ഈ ക്ഷേത്രത്തിന്റെ നിർമ്മാണം നടന്നതെന്ന് കരുതപ്പെടുന്നു.
കേരളത്തിലെ പുരാതന ക്ഷേത്രങ്ങളിൽ ഒന്നായാണ് ഈ ക്ഷേത്രം അറിയപ്പെടുന്നത്. വളരെ നൂറ്റാണ്ടുകൾ പഴക്കമുള്ള ശിവക്ഷേത്രമാണിത്. മഹോദയപുരം രാജാക്കന്മാരുടെ കാലഘട്ടത്തിൽ ഈ ക്ഷേത്രം പണിതെന്ന് വിശ്വസിക്കുന്നു. മണിമലയാറിന്റെ തീരത്തേക്ക് കുറച്ച് മാറി സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന ഈ ക്ഷേത്രത്തിൽ, ചതുരശ്രമായ ശ്രീകോവിലിനുള്ളിൽ സ്വയംഭൂ ശിവലിംഗം പ്രതിഷ്ഠിച്ചിരിക്കുന്നു. കിഴക്കു ദർശനം ലഭ്യമാക്കുന്ന ഈ ക്ഷേത്രത്തിൽ, ശ്രീകോവിലിനോട് ചേർന്ന് തെക്കുകിഴക്കേ മൂലയിൽ ഗണപതിയെ പ്രതിഷ്ഠിച്ചിരിക്കുന്നു.
ശ്രീകോവിലിനുള്ളിൽ സ്വയംഭൂ ശിവലിംഗം കുറച്ച് താഴ്ന്ന നിലയിലാണ് പ്രതിഷ്ഠിച്ചിരിക്കുന്നത്. ക്ഷേത്രത്തിന്റെ പ്രതിഷ്ഠ താഴെയായതിനാൽ വലിയ ബലിക്കല്ലും നിർമ്മാല്യധാരിയുടേയും സപ്തമാതൃ പ്രതിഷ്ഠകളും താഴ്ന്ന നിലയിലാണ്. ചതുരശ്ര ശ്രീകോവിലിന്റെ ചുവരുകൾ കരിങ്കല്ലിൽ നിർമ്മിച്ചിരിക്കുന്നു, മുകളിൽ പ്ലാവിൻ തടിയാൽ മറച്ചിട്ടു ചെമ്പു മേഞ്ഞിട്ടുണ്ട്. തിരുവാറ്റാ ക്ഷേത്രം; നമസ്കാരമണ്ഡപവും, ശ്രീകോവിലും
ഈ ക്ഷേത്രത്തിന്റെ നാലമ്പലവും വളരെ വിശാലമാണ്. വെട്ടുകല്ലിൽ നിർമ്മിച്ച നാലമ്പലത്തിന്റെ ചുമരുകൾ കുമ്മായം ഉപയോഗിച്ച് മിനുസപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്.
നാലമ്പലത്തിനുള്ളിൽ രണ്ട് ശ്രീകോവിലുകൾ സ്ഥിതിചെയ്യുന്നു. പ്രധാന ശ്രീകോവിലിൽ സ്വയംഭൂ ശിവലിംഗം ഉണ്ട്, അതിന്റെ തെക്കുവശത്തുള്ള ചതുര ശ്രീകോവിൽ ഒരു അടി പൊക്കമുള്ള ശിവലിംഗം പ്രതിഷ്ഠിച്ചിരിക്കുന്നു. വർഷക്കാലത്ത്, പ്രധാന ശ്രീകോവിൽ മഴവെള്ളം കേറി മുങ്ങുകയും, തിരുവാറ്റാ തേവർക്ക് ആറാട്ടഭിഷേകം നടത്തുകയും ചെയ്യുന്നു. വെള്ളം കേറി പ്രധാന ശിവലിംഗം മുങ്ങുമ്പോൾ, നിത്യപൂജ ഈ തെക്കുവശത്തെ ശ്രീകോവിലിലാണ് നടത്തുന്നത്.
മറ്റ് ദിവസങ്ങളിലും ഇവിടെ പൂജകൾ നടക്കുന്നു, എന്നാൽ പതിവായി ഒന്നും ഇവിടെ കൊള്ളിച്ചിട്ടില്ല. തെക്കുവശത്തെ ഈ പ്രതിഷ്ഠ തെക്കും തേവർ എന്നറിയപ്പെടുന്നു. തെക്കുംതേവരുടെ ശ്രീകോവിൽ വളരെ ഉയരത്തിൽ നിർമ്മിതമാണ്. മണിമലയാറിൽ വെള്ളം ഉയർന്നാൽ പ്രധാന ശ്രീകോവിൽ മുങ്ങിയാലും, ഇവിടെ വെള്ളം എത്താത്ത അത്ര ഉയരത്തിലാണ് ഈ ശ്രീകോവിൽ പണിതീർത്തിയിരിക്കുന്നത്. നാലമ്പലവും അതിനോട് ചേർന്ന ബലിക്കൽപ്പുരയും കേരളത്തിന്റെ സാംസ്കാരികതയെ പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്ന രീതിയിൽ നിർമ്മിച്ചിരിക്കുന്നു.
നാലമ്പലത്തിന്റെ ഭിത്തിയിൽ കൽചിരാതുകൾ സ്ഥാപിച്ചിരിക്കുന്നു. ക്ഷേത്രേശന്റെ പ്രതിഷ്ഠ താഴ്ന്നതായതിനാൽ വലിയ ബലിക്കല്ലും താഴ്ന്ന നിലയിലാണ് സ്ഥാപിച്ചിരിക്കുന്നത്. നിത്യ പൂജകൾ: രാവിലെ 4:30-ന് ക്ഷേത്രം തുറക്കുന്നു, തുടർന്ന് ശംഖാഭിഷേകവും ഉഷഃപൂജയും നടത്തപ്പെടുന്നു. 8:30-ഓട്കൂടി നട അടക്കുന്നു. ഉച്ച കഴിഞ്ഞ് വൈകിട്ട് നട തുറക്കുമ്പോൾ ദീപാരാധന മാത്രമാണ് പതിവായി നടത്തുന്നത്. പണ്ടുകാലത്ത് തൃകാലപൂജകൾ നടത്തപ്പെടുന്ന മഹാക്ഷേത്രമായിരുന്നു ഇത്. കാലക്രമേണ മാറ്റങ്ങൾ സംഭവിക്കുകയും പല പടിത്തരങ്ങളും മാറുകയും ചെയ്തു.
കുംഭമാസത്തിലെ കറുത്ത ചതുർദ്ദശി ദിനം ശിവരാത്രി ആഘോഷിക്കാൻ ഉപയോഗിക്കുന്നു. ആ ദിവസത്തിൽ, ക്ഷേത്രത്തിൽ രാത്രി പന്ത്രണ്ടു മണിവരെ നട അടയ്ക്കുന്നില്ല. രാത്രി യാമ പൂജയും കലശാഭിഷേകവും കാണാൻ നിരവധി ഭക്തർ ക്ഷേത്രത്തിൽ താമസിക്കുന്നു. തിരുവാറ്റാ തേവർക്ക് ആറാട്ട് വർഷകാലത്ത് നടത്തപ്പെടുന്നു. കൊടിമരവും, കൊടിയേറ്റ് ഉത്സവവും ഇവിടെ സാധാരണയായി നടക്കാത്തതിനാൽ വാർഷിക ഉത്സവങ്ങളോ, ഇറക്കി എഴുന്നള്ളിപ്പുകളോ ഇവിടെ നടത്താറില്ല. എന്നാൽ, തേവർ മിക്കവാറും വർഷങ്ങളിലൊക്കെ ആറാട്ട് നടത്തുന്നത് ഇവിടുത്തെ പ്രത്യേകതയാണ്.
പുറത്തെഴുന്നള്ളാതെ തന്നെ ശ്രീകോവിലിനുള്ളിൽ തേവർ ആറാടുന്നു. പെരുമഴക്കാലത്ത് മണിമലയാറ് കരകവിഞ്ഞു ഒഴുകി ക്ഷേത്രത്തിൽ വെള്ളം നിറയുകയും, അന്നേദിവസം തേവർ ശ്രീകോവിലിനുള്ളിൽ ഇരുന്ന് ആറാടുകയും ചെയ്യുന്നു. അന്ന് ആറാട്ട് നടക്കുന്നതിനിടെ, തേവരെ നാലമ്പലത്തിനുള്ളിൽ സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന തെക്കുംതേവരുടെ ശ്രീകോവിലിലേക്ക് ആഹ്വാനം ചെയ്യുകയും അവിടെ ശിവലിംഗത്തിൽ മഴക്കാലം മാറി വെള്ളം ഇറങ്ങുന്നത് വരെ നിത്യപൂജകൾ തുടരുകയും ചെയ്യുന്നു.
മുമ്പ് വെള്ളപ്പൊക്ക ദിവസങ്ങളിൽ നിത്യശാന്തി കൊച്ചുവള്ളത്തുള്ളവനായിരുന്നു. കൊച്ചു വള്ളം നാലമ്പലത്തിനടുത്ത് എത്താൻ കഴിയുന്ന രീതിയിൽ ക്ഷേത്രം നിർമ്മിച്ചിട്ടുണ്ടെന്ന് കാണാം. തെക്കുംതേവരുടെ ശ്രീകോവിൽ വളരെ ഭംഗിയായി പണിതീർത്തിരിക്കുന്നു. ഈ ശ്രീകോവിൽ മുഴുവനും കരിങ്കല്ലിൽ നിർമ്മിച്ചിരിക്കുന്നു. പ്രധാന ശ്രീകോവിലേക്കാൾ ഉയരത്തിൽ ഈ ശ്രീകോവിലിലെ പ്രതിഷ്ഠ നടത്തിയിരിക്കുന്നത്.
Address:
Paliakkara Palace,
Mathilbhagom,
Thiruvalla, Kerala Pincode:689101