Ariyannur Temple, located in Thrissur, Kerala, is a historically significant temple dedicated to Hari Kanya Bhagavathi. The temple is notable for its unique architectural and cultural heritage and is under the protection of the State Department of Archaeology.
Ariyannoor Temple in Thrissur, dating back to the 14th century CE, is a two-storeyed shrine with a granite Adhishtana and laterite walls, featuring a Namaskara Mandapam, Nalambalam, Thidappalli, and Balikkalppura. The temple's murals have been destroyed, and the sculptures around the Sreekovil are in ruins.
It houses sub-shrines for Ganapathy, Ayyappan, and Bhadrakali, with wooden carvings adorning the Namaskara Mandapam ceiling. A Gopuram base remains on the western side. The temple is administered by the Cochin Devaswom Board and was declared a protected monument by the State Department of Archaeology in 1936, with conservation efforts undertaken in 2004.
അരിയന്നൂർ ശ്രീ ഹരികന്യകാദേവി ക്ഷേത്രം
ശ്രീ ഹരികന്യകാദേവി ക്ഷേത്രം കേരളത്തിലെ തൃശ്ശൂർ ജില്ലയിലെ കണ്ടാണശ്ശേരി ഗ്രാമപഞ്ചായത്തിലെ അരിയന്നൂർ ഗ്രാമത്തിൽ സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന ഒരു പുരാതന ക്ഷേത്രമാണ്. ക്ഷേത്രത്തിലെ മുഖ്യപ്രതിഷ്ഠ മഹാവിഷ്ണുവിന്റെ ഏക സ്ത്രീ രൂപമായ മോഹിനിയാണെന്ന് വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു, അതിനാലാണ് "ഹരികന്യക" എന്ന നാമം ലഭിച്ചത് (ഹരി - വിഷ്ണുവിന്റെ അപരനാമം, കന്യക - സ്ത്രീ). മോഹിനീപ്രതിഷ്ഠയുള്ള ഭാരതത്തിലെ ഏക ക്ഷേത്രമായതിനാൽ ഇതിന് പ്രത്യേക പ്രാധാന്യമുണ്ട്. ഗണപതി, അയ്യപ്പൻ, ശിവൻ, ഭദ്രകാളി, നാഗദൈവങ്ങൾ എന്നിവ ഉപദേവതകളായി പ്രതിഷ്ഠിച്ചിട്ടുണ്ട്.
പന്തിരുകുലത്തിലെ പ്രസിദ്ധ ശില്പി ഉളിയന്നൂർ പെരുന്തച്ചൻ ഈ ക്ഷേത്രം നിർമിച്ചതായി വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു. കൊച്ചിൻ ദേവസ്വം ബോർഡും ഭാരതീയ പുരാവസ്തു സർവ്വേയുമാണ് ക്ഷേത്രഭരണം നടത്തുന്നത്. പതിനാലാം നൂറ്റാണ്ടിൽ പണിത ഈ ദുർഗ്ഗാക്ഷേത്രം, ഗുരുവായൂരിൽ നിന്ന് 5 കിലോമീറ്റർ കിഴക്കായി തൃശ്ശൂരിലേക്കുള്ള വഴിയിൽ സ്ഥിതിചെയ്യുന്നു. ക്ഷേത്രം കേരളാ പുരാവസ്തു വകുപ്പ് സംരക്ഷിത സ്മാരകമായി പ്രഖ്യാപിച്ചിട്ടുള്ളതായും അതിന്റെ പരിപാലനം പുരാവസ്തു വകുപ്പ് നിർവഹിച്ചുവരുന്നതായും അറിയപ്പെടുന്നു.
2004 ൽ ഇവിടെ സംരക്ഷണ പ്രവർത്തനങ്ങൾ നടത്തപ്പെട്ടിരുന്നു. ക്ഷേത്രത്തിന്റെ ഉത്ഭവത്തെക്കുറിച്ച് വ്യക്തമായ ഐതിഹ്യങ്ങൾ ലഭ്യമല്ലെങ്കിലും, കേരളത്തിലെ നൂറ്റെട്ട് ദുർഗ്ഗാക്ഷേത്രങ്ങളിൽ ഒന്നായതിനാൽ ഈ പ്രതിഷ്ഠ പരശുരാമൻ നടത്തിയതാണെന്ന വിശ്വാസം നിലവിലുണ്ട്. ക്ഷേത്രം തൃശ്ശൂർ-ചൂണ്ടൽ-ചൊവ്വല്ലൂർപ്പടി-ഗുരുവായൂർ റൂട്ടിലായുള്ള യാത്രയിൽ, തൃശ്ശൂരിൽ നിന്ന് 21 കിലോമീറ്റർ വടക്കുപടിഞ്ഞാറും ഗുരുവായൂരിൽ നിന്ന് 5 കിലോമീറ്റർ കിഴക്കും കുന്നംകുളത്തുനിന്ന് 8 കിലോമീറ്റർ തെക്കും മാറി, ഒരു ചെറിയ കുന്നിന്റെ മുകളിലാണ് സ്ഥിതിചെയ്യുന്നത്.
കിഴക്കോട്ടാണ് ക്ഷേത്രത്തിന്റെ മുഖദർശനം. കേരളത്തിലെ ഏറ്റവും ചെറിയ സംസ്ഥാനപാതയായ ചൂണ്ടൽ-ഗുരുവായൂർ റോഡ് ക്ഷേത്രത്തിന്റെ വടക്കുഭാഗത്തുകൂടി കടന്നുപോകുന്നു. ശ്രീകൃഷ്ണാ കോളേജ്, അരിയന്നൂർ പോസ്റ്റ് ഓഫീസ്, ചില കടകൾ എന്നിവ ക്ഷേത്രത്തിന്റെ സമീപപ്രദേശങ്ങളിലുണ്ടെങ്കിലും, ഭൂരിഭാഗവും ഗ്രാമീണപരിസരമാണ്. തെക്കുഭാഗത്ത് സസ്യസമൃദ്ധമായ മരങ്ങൾ തഴച്ചുവളരുന്നു.
ക്ഷേത്രക്കുളം കിഴക്കുഭാഗത്താണ്. ക്ഷേത്രത്തിൽ ഗോപുരങ്ങൾ നിലവിൽ ഇല്ലെങ്കിലും ഭാവിയിൽ നിർമാണം നടത്താനുള്ള പദ്ധതിയുണ്ട്. പ്രധാന വഴിയിൽ നിന്ന് അല്പം വഴിമാറിയാലേ ക്ഷേത്രനടയിലെത്താനാവൂ. ഇത് ഒരു സമാന്യ വലുപ്പമുള്ള ചതുരശ്രീകോവിലാണ്.
Address:
Ariyannur, Kerala 680504
