Keezhtali Mahadeva Temple is an ancient Hindu temple dedicated to Lord Shiva, located in Kodungalloor, Thrissur district, Kerala.
It was one of the most significant temples of the Chera Kingdom and was part of a complex of 108 Shiva temples. According to folklore, Sage Parashurama himself installed the Shiva idol at this sacred site. The temple, also known as Keetholi Temple, is one of the four Thali temples mentioned among the 108 Shiva temples of Kerala.
In ancient Kerala, administrative and religious activities were centered around specific temples known as Thalis. Within the Chera Kingdom, five such Thalis—Keehi, Arattali, Meltali, Nediyathali, and Chingpuruthu—played a crucial role. Keezhtali Mahadeva Temple is the largest Shivalinga temple in Kerala and continues to follow traditional worship practices, with three daily poojas: Usha (morning), Noon, and Athazha (night). The temple’s Maha Shivaratri festival, celebrated in the Malayalam month of Kumbha (February - March), is a major religious event.
Historically, the temple suffered destruction during the military campaigns of Mysore Sultan Tipu. Despite these challenges, it remains a revered place of worship, preserving Kerala’s rich spiritual and cultural heritage.
കീഴ്ത്തളി മഹാദേവ ക്ഷേത്രം
കേരളത്തിലെ തൃശ്ശൂർ ജില്ലയിലെ തലപ്പിള്ളി താലൂക്കിൽ സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന അതിപുരാതന ശിവക്ഷേത്രമാണ് കീഴ്ത്തളി മഹാദേവക്ഷേത്രം, ഐതിഹ്യപ്രകാരം മഹർഷി പരശുരാമൻ തന്നെയാണ് ഇവിടെ ശിവപ്രതിഷ്ഠ നടത്തിയത്. വടക്കാഞ്ചേരിക്കടുത്ത തളി ഗ്രാമത്തിലുള്ള ഈ ക്ഷേത്രം, കേരളത്തിലെ 108 ശിവക്ഷേത്രങ്ങളിൽ ഉൾപ്പെടുന്ന നാലു പ്രധാന തളിക്ഷേത്രങ്ങളിൽ ഒന്നാണ്, കൂടാതെ തളി ശിവക്ഷേത്രം (കോഴിക്കോട്), കടുത്തുരുത്തി തളി മഹാദേവക്ഷേത്രം, തളികോട്ട മഹാദേവക്ഷേത്രം (കോട്ടയം) എന്നിവയും ഇതിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു.
കീത്തോളി ക്ഷേത്രം എന്ന പേരിലും അറിയപ്പെടുന്ന ഈ ദേവീക്ഷേത്രം കേരളത്തിന്റെ പുരാതന തളിക്ഷേത്ര പരമ്പരയെയും ദേവാലയ സംസ്‌കാരത്തെയും പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നു. കേരളോത്പത്തി ഗ്രന്ഥപ്രകാരം, കേരളത്തിലേയും തുളുനാട്ടിലേയും അറുപത്തിനാല് ബ്രാഹ്മണഗ്രാമങ്ങളെ നിയന്ത്രിക്കുന്നതിനായി പതിനെട്ടര തളികൾ സ്ഥാപിക്കപ്പെട്ടിരുന്നു. വടക്കൻ പയ്യന്നൂരിൽ നിന്ന് തെക്ക് തിരുനന്തിക്കരവരെ നിരവധി തളികൾ ഉണ്ടായിരുന്നുവെന്നത് സ്ഥലനാമങ്ങളും ശാസനങ്ങളും വ്യക്തമാക്കുന്നു.
ഈ തളികളിൽ പ്രധാനമായ നാല് തളികൾ—പയ്യന്നൂർ, പെരിഞ്ചെല്ലൂർ, പരപ്പൂർ, ചെങ്കണിയൂർ—എന്നിവയുടെ തലവന്മാരായ തളിയാതിരിമാരെ പരശുരാമൻ നാടുകളുടെ രക്ഷാപുരുഷന്മാരായി നിയമിച്ചുവെന്നാണ് ഐതിഹ്യം. ഇവർ പ്രദേശവാസികളിൽ നിന്ന് ആറിലൊന്നു രക്ഷാഭോഗമായി പിരിച്ചെടുത്തുവെന്നും പറയുന്നു. തളികളിൽ ചിലത് ദൂരെയായതിനെ തുടർന്ന്, അവയ്ക്കു പകരം കൊടുങ്ങല്ലൂരിൽ മൂഴിക്കുളം, ഐരാണിക്കുളം, ഇരിങ്ങാലക്കുട എന്നിവിടങ്ങളിലെ വൈദികന്മാരെ പാർപ്പിച്ചു.
കൊടുങ്ങല്ലൂരിലെ നാലു തളികൾ—മേൽത്തളി, കീഴ്ത്തളി, ചിങ്ങപുരത്തുതളി, നെടിയതളി—എന്നിവ യഥാക്രമം മൂഴിക്കുളം, ഐരാണിക്കുളം, ഇരിങ്ങാലക്കുട, പറവൂർ ബ്രാഹ്മണഗ്രാമങ്ങളെ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നു. ഈ തളികളുടെ മേൽനോട്ടം വഹിച്ചിരുന്ന നമ്പൂതിരി പ്രതിനിധികൾ 'തളിയാതിരിമാർ' എന്നറിയപ്പെട്ടിരുന്നു. ചേരമാൻ പെരുമാക്കന്മാരുടെ കാലത്ത് കൊടുങ്ങല്ലൂരിൽ ഉണ്ടായിരുന്ന നാലു തളികളിൽ ഒന്നായിരുന്നു കീഴ്ത്തളി.
മറ്റ് മൂന്നു തളികൾ നെടിയതളി, ശൃംഗപുരം, മേൽത്തളി എന്നിവയായിരുന്നു. ഈ തളികളോടൊപ്പം ശിവക്ഷേത്രവും അന്നുതന്നെ നിലനിന്നിരുന്നു. കേരളത്തിലെ ശിവക്ഷേത്രങ്ങളേയും അവയോട് അനുബന്ധിച്ചിരുന്ന സഭയേയും 'തളി' എന്ന് വിളിക്കപ്പെട്ടിരുന്നു. ശൈവ ബ്രാഹ്മണരുടെ ചർച്ചാവേദിയായും ഇവ അറിയപ്പെട്ടിരുന്നു. 'മേൽത്തളി' എന്ന പേരിൽ നിന്ന് 'മേത്തല' എന്ന നാമം ഉരുത്തിരിഞ്ഞതാണെന്ന് വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു.
കേരളത്തിലെ ഏറ്റവും വലിപ്പമേറിയ ശിവലിംഗ പ്രതിഷ്ഠയുള്ള ക്ഷേത്രമായി അറിയപ്പെടുന്ന കീഴ്ത്തളി മഹാദേവക്ഷേത്രം മൈസൂർ സുൽത്താൻ ടിപ്പുവിന്റെ പടയോട്ടകാലത്ത് നശിപ്പിക്കപ്പെട്ട ഹിന്ദു ക്ഷേത്രങ്ങളിൽ ഒന്നായിരുന്നു. നേരത്തേ, ഏറ്റവും വലിയ ശിവലിംഗം തൃക്കണാമതിലകം ക്ഷേത്രത്തിലുണ്ടായിരുന്നുവെന്നു കരുതപ്പെടുന്നു. എന്നാൽ, കേരളത്തിലെ ചില ഗ്രാമങ്ങൾ തമ്മിലുണ്ടായിരുന്ന ആഭ്യന്തര കലഹം മുതലെടുത്ത്, ഡച്ചുകാരുടെ സഹായത്താൽ ഇരിങ്ങാലക്കുട ഗ്രാമക്കാർ ഈ ക്ഷേത്രം നശിപ്പിക്കുകയും ഡച്ചുകാർ ആ ശിവലിംഗം കൊച്ചിയിൽ കപ്പൽ നങ്കൂരം കെട്ടാനായി ഉപയോഗിക്കുകയും ചെയ്തതായി ഐതിഹ്യം പറയുന്നു. പിന്നീട്, തൃക്കണാമതിലകത്ത് സ്വയംഭൂവായി ശിവലിംഗം പ്രത്യക്ഷപ്പെട്ടതായും, അതിനൊപ്പം ക്ഷേത്രം പുനർനിർമ്മിക്കപ്പെട്ടതായും വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു.
Address:
Keezhthali,
Keetholi,
Kodungallur, Kerala 680664
