Punkunnam Sree Shiva Temple, located in the suburb of Punkunnam in Thrissur city, Kerala, is a small yet spiritually significant temple believed to be around 1000 years old.
The main deity of the temple is Lord Shiva, and what makes it unique is that Goddess Parvati is also enshrined in the same sanctum sanctorum, symbolizing the divine union of Shiva and Shakti. In addition to the main deity, the temple also houses shrines dedicated to Lord Ganapathi (Ganesha), Lord Ayyappan, Lord Krishna in the form of Parthasarathy (charioteer of Arjuna), and serpent deities (Nāgas), reflecting the inclusive nature of Hindu worship.
The temple is managed and maintained by the Cochin Devaswom Board, and it continues to attract devotees who come to seek blessings, perform rituals, and take part in traditional festivals and observances associated with these deities.
പൂങ്കുന്നം ശിവ ക്ഷേത്രം
കേരളത്തിലെ തൃശ്ശൂർ ജില്ലയിലെ പൂങ്കുന്നം പ്രദേശത്ത് സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന ഒരു പ്രസിദ്ധമായ പ്രാചീന ക്ഷേത്രമാണ് പൂങ്കുന്നം ശിവക്ഷേത്രം. തൃശ്ശൂരിന്റെ ഹൃദയഭാഗത്തുള്ള വടക്കുംനാഥക്ഷേത്രവുമായുള്ള ആത്മബന്ധം കൊണ്ടാണ് ഈ ക്ഷേത്രം പ്രത്യേകിച്ചും ശ്രദ്ധേയമാകുന്നത്. വടക്കുംനാഥക്ഷേത്രത്തിൽ കുടിയേറിയ ദേവനും ദേവിയും ആദ്യം പൂങ്കുന്നത്താണ് പാർവതിയോടൊപ്പം കൂടി പ്രതിഷ്ഠിക്കപ്പെട്ടതെന്നു പുരാണ വിശ്വാസം പറയുന്നു. 108 മഹാശിവക്ഷേത്രങ്ങളിൽ ഒന്നായ ഈ ക്ഷേത്രത്തിലെ പ്രതിഷ്ഠനടത്തിയത് ശ്രീപരശുരാമനാണെന്നു വിശ്വസിക്കുന്നു.
ഇവിടത്തെ ശിവലിംഗം സ്വയംഭൂവായാണ് നിലകൊള്ളുന്നത്. ഐതിഹ്യപ്രകാരം, ശിവനും പാർവതിയും ഇവിടെയായിരുന്നു ആദ്യമായി പാർപ്പിട്ടത്. പിന്നീട് തങ്ങൾക്ക് കൂടുതൽ അനുയോജ്യമായ സ്ഥലമുണ്ടോ എന്ന് അന്വേഷിക്കാൻ അവർ തങ്ങളുടെ ഭൂതഗണങ്ങളിലൊരാളായ സിംഹോദരനോട് നിർദ്ദേശിച്ചു. സിംഹോദരൻ തിരിച്ച് വരാൻ വൈകിയതോടെ ശിവപാർവതിമാർ അയാളെ തേടി പുറപ്പെട്ടുവെന്നും, ആ അന്വേഷണംശേഷമാണ് അവർ വടക്കുംനാഥക്ഷേത്രത്തിൻ സമീപത്ത് കുടിയേറിയതെന്നുമാണ് ദേശാചാരവിശ്വാസം. അതിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തിലാണ് ഇരു ക്ഷേത്രങ്ങളും — പൂങ്കുന്നം ശിവക്ഷേത്രവും വടക്കുംനാഥക്ഷേത്രവും — നിർമ്മിക്കപ്പെട്ടതെന്ന് വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നത്.
വടക്കുംനാഥക്ഷേത്രത്തിലെപോലെതന്നെ, പൂങ്കുന്നം ശിവക്ഷേത്രത്തിലും ശിവദർശനം പടിഞ്ഞാറോട്ടാണ്. അതേ ശ്രീകോവിലിൽ കിഴക്കോട്ടു ദർശനമായുള്ള പാർവതിദേവിയും കൂടി പ്രതിഷ്ഠിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. ക്ഷേത്രത്തിലെ ശ്രീകോവിൽ വളരെ വലിയതും വിശാലവുമാണ്. പടിഞ്ഞാറേ നടയിൽ ചതുരാകൃതിയിലുള്ള നമസ്കാരമണ്ഡപം ഭംഗിയായി പണിതീർത്തിട്ടുണ്ട്. നാലമ്പലവും ബലിക്കൽപുരയും സമ്പൂർണ്ണമായി കേരളശൈലിയിൽ ആകർഷകമായി നിർമ്മിച്ചിരിക്കുന്നു.
ക്ഷേത്രത്തിന്റെ പടിഞ്ഞാറുഭാഗത്ത് ഇരുനിലയിൽ ശോഭയോടെ ദ്വാരഗോപുരം പണിതിരിക്കുന്നതാണ്. ഇത് സമീപകാലത്താണ് പണിതീർത്തത്. ഈ ഗോപുരത്തെ അലങ്കരിച്ചിരിക്കുന്ന ദേവശില്പങ്ങൾ അതിന്റെ ഭംഗിയും ആത്മീയപ്രാധാന്യവും അനുപമമായി ഉയർത്തുന്നു.
