Arayoor Major Sree Mahadevar Temple stands as a significant place of worship located in Arayoor, within the Thiruvananthapuram district of Kerala, and is situated in close proximity to the border with Tamil Nadu.
This is a temple dedicated to Shiva, affectionately known as Arayoorappan. The temple is managed by the Travancore Devaswom Board.
The subsidiary deities worshipped here include Sree Ganesh, Durga, Murugan, Nandikesan, Lord Ayyappa, Bhoothathan, Nagaraja, and Yakshiyamma. The Arayoor Temple festival stands as one of the most significant celebrations in Neyyattinkara Taluk, typically observed during the months of February and March.
The festivities commence with the Thrikkodiyettu, which involves the hoisting of the temple flag on the inaugural day. The traditional Ghoshayathra takes place on the ninth day of the festival. The Aarattu festival serves as the concluding ceremony of this ten-day celebration. On the evening of the tenth day, a solemn ceremony is held where the flag is lowered, and the deity is taken for the Aarattu, or holy bath, in the adjacent temple pond. Additionally, a diverse array of cultural programs is organized throughout the duration of the festival.
ആറയൂർ മേജർ ശ്രീമഹാദേവർ ക്ഷേത്രം
തിരുവനന്തപുരം ജില്ലയിൽ നെയ്യാറ്റിൻകര താലൂക്കിൽ പാറശ്ശാലയ്ക്ക് സമീപമുള്ള ചെങ്കൽ വില്ലേജിൽ സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന പുരാതന ക്ഷേത്രമാണ് ആറയൂർ മേജർ ശ്രീമഹാദേവർ ക്ഷേത്രം. തിരുവനന്തപുരത്തുനിന്നും കന്യാകുമാരി ദേശീയപാതയിൽ 28 കിലോമീറ്റർ യാത്ര ചെയ്താൽ ഉദിയൻകുളങ്ങരക്ക് സമീപം കൊറ്റാമം എന്ന സ്ഥലത്തെത്തും. അവിടെനിന്ന് സി.വി.ആർ പുരം റോഡിലൂടെ രണ്ട് കിലോമീറ്റർ സഞ്ചരിച്ചാൽ ക്ഷേത്രകവാടത്തിന് സമീപം എത്താം. നെയ്യാറ്റിൻകരയിൽ നിന്ന് 8 കിലോമീറ്റർ, പാറശ്ശാലയിൽ നിന്ന് 6 കിലോമീറ്റർ, ധനുവച്ചപുരം റെയിൽവേ സ്റ്റേഷനിൽ നിന്ന് 3 കിലോമീറ്റർ ദൂരമാണ്.
പരമശിവൻ, പാർവ്വതിയോടുകൂടിയ ധ്യാനസ്ഥിതനായി, ക്ഷേത്രത്തിലെ മുഖ്യപ്രതിഷ്ഠയാണ്. കൂടാതെ, ഗണപതി, സുബ്രഹ്മണ്യൻ, ദുർഗ്ഗ, ശാസ്താവ്, നവഗ്രഹങ്ങൾ, ബ്രഹ്മരക്ഷസ്സ്, ഭൂതത്താൻ, യക്ഷിയമ്മ എന്നിവയെ ഉപദേവതകളായി ഇവിടെ പ്രതിഷ്ഠിച്ചിരിക്കുന്നു. ആറയൂർ ഗ്രാമത്തിലെ ഒത്ത നടുക്കിന്റെ സമീപം ഒരു ചെറിയ തോടിന്റെ കരയിൽ സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന ഈ ക്ഷേത്രം സമാധാനവും സുന്ദരതയും നൽകുന്നു. കുംഭമാസത്തിലെ തിരുവാതിര നാളിൽ ആറാട്ട് നടക്കുന്ന എട്ടുദിവസത്തെ കൊടിയേറ്റുത്സവം ഇവിടെ ആഘോഷിക്കുന്നു. കൂടാതെ, ആ മാസത്തിൽ നടക്കുന്ന ശിവരാത്രി, ധനുമാസത്തിലെ തിരുവാതിര, കന്നിമാസത്തിലെ നവരാത്രി, വൃശ്ചികമാസത്തിലെ തൃക്കാർത്തിക, മേടമാസത്തിലെ വിഷു, ചിങ്ങമാസത്തിലെ ഓണം തുടങ്ങിയ ആഘോഷങ്ങളും പ്രത്യേകമായി ആചരിക്കപ്പെടുന്നു. ഈ മഹാക്ഷേത്രം തിരുവിതാംകൂർ ദേവസ്വം ബോർഡിന്റെ കീഴിലാണ്.
ഇവിടെ പുല്ലരിയാൻ എത്തിയ സ്ത്രീകൾ തങ്ങളുടെ അരിവാളിന് മൂർച്ഛ കൂട്ടാൻ ഒരു കല്ലിൽ ഉരച്ചുനോക്കുമ്പോൾ രക്തപ്രവാഹം ഉണ്ടായി. തുടർന്ന് അവർ ഈ വിവരം സ്ഥലത്തെ ചില പ്രമാണിമാരെ അറിയിക്കുകയായിരുന്നു. അന്വേഷിച്ചപ്പോൾ, രക്തപ്രവാഹം സ്വയംഭൂവായ ശിവലിംഗത്തിൽ നിന്നാണ് ഉണ്ടായതെന്ന് അവർ കണ്ടെത്തി. പിന്നീട് അവിടെ ഒരു ക്ഷേത്രം പണിതു, അതാണ് ആറയൂർ ശ്രീ മഹാദേവക്ഷേത്രം.
ക്ഷേത്രപരിസരവും മതിലകവും
ആറയൂർ ഗ്രാമത്തിന്റെ ഒത്ത നടുക്കായാണ് ക്ഷേത്രം സ്ഥിതിചെയ്യുന്നത്. കിഴക്കോട്ടാണ് ക്ഷേത്രദർശനം, എന്നാൽ ആ ഭാഗത്തുകൂടി ഒരു തോട് കടന്നുപോകുന്നു. അതിനാൽ അവിടെനിന്ന് നേരിട്ട് പ്രവേശനം ഇല്ല. പടിഞ്ഞാറുഭാഗത്താണ് പ്രധാന പ്രവേശനകവാടം നിർമ്മിച്ചിരിക്കുന്നത്. മലയാളത്തിലെ ചരിത്രനോവലുകളുടെ പിതാവായ സി.വി. രാമൻ പിള്ളയുടെ കുടുംബവീട് ക്ഷേത്രത്തിന്റെ പടിഞ്ഞാറേ നടയിൽ നിന്ന് അല്പം മാറി സ്ഥിതിചെയ്യുന്നു.
ഈ സ്ഥലത്തെ പ്രധാന വഴിപാട് ധാരയാണ്. ഉമാമഹേശ്വരന്റെ സാന്നിധ്യം കാരണം ദമ്പതിപൂജ പോലുള്ള വഴിപാടുകൾ ലഭ്യമാണ്. നവഗ്രഹങ്ങൾക്ക് ദിവസേന പ്രത്യേക പൂജകൾ നടത്തപ്പെടുന്നു. ഗണപതിക്ക് ഒറ്റയപ്പും മോദകവും മഹാഗണപതിഹോമവും, ശാസ്താവിന് നീരാജനവും നെയ്യഭിഷേകവും, സുബ്രഹ്മണ്യന് പഞ്ചാമൃതവും ഭസ്മാഭിഷേകവും, നാഗദൈവങ്ങൾക്ക് നൂറും പാലും പ്രധാനമാണ്. ദുർഗ്ഗാദേവിയ്ക്ക് കുങ്കുമാർച്ചനയാണ് പ്രത്യേകത. പ്രധാനദേവന്റെ ഉച്ചിഷ്ടം ഭൂതത്താന്റെ നിവേദ്യമായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു.
കുംഭമാസത്തിൽ തിരുവാതിര നക്ഷത്രദിവസം ആറാട്ടായി പത്തുദിവസത്തെ ഉത്സവം ക്ഷേത്രത്തിൽ നടത്തപ്പെടുന്നു. പത്തുദിവസവും പ്രത്യേക പൂജകളും കലാപരിപാടികളും ഉണ്ടാകാറുണ്ട്. ക്ഷേത്രത്തിന് മുന്നിലുള്ള ക്ഷേത്രക്കുളത്തിൽ ആണ് ആറാട്ട്. കൊടിയേറ്റ് ഉത്സവം കൂടാതെ കുംഭമാസത്തിൽ ശിവരാത്രി, ധനുമാസത്തിലെ തിരുവാതിര, മേടമാസത്തിലെ വിഷു, ചിങ്ങമാസത്തിലെ ഓണം തുടങ്ങിയവയും ആഘോഷിക്കപ്പെടുന്നു.
