Mazhuvannur Maha Siva Kshethram is an ancient Hindu temple located in Tharuvana, in the Wayanad district of Kerala, India.
The principal deity of the temple is Lord Shiva, and the other deities worshipped here include Arayil Bhagavathy, Shree Durga, Nandhi, Lord Ayyappa, and Lord Ganapathi. Perched on the highest peak in the region covering Karingari, Paliyana, and Tharuvana, the temple holds great spiritual significance. Daily poojas (ritual worship) have been conducted here since ancient times, with the Mazhuvannur Thekke Illam family traditionally leading the rituals for many generations.
It is believed that the name Mazhuvannur is derived from three Malayalam words: "Mazhu" (Axe), "Vanna" (Came), and "Oor" (Place), meaning "the place where the axe came down" or "the place where the axe had fallen."
According to legend, Lord Shiva appeared before the demon king Banasura after his intense meditation (tapas) and granted him a boon. Banasura requested Lord Shiva to guard his kingdom, and so Lord Shiva, along with Goddess Parvati, stood watch over his fortress—Banasura Kotta.
Meanwhile, Banasura’s daughter, Usha, was deeply in love with Aniruddha, the grandson of Lord Krishna.
One day, Aniruddha visited Banasura Kotta to meet Usha, which led to a fierce conflict between him and Banasura. The clash ended with Aniruddha being captured and imprisoned.
To rescue his son, Lord Krishna waged war against Banasura. Since Lord Shiva was protecting Banasura, he was compelled to oppose Lord Krishna in battle. During the intense fight, Lord Shiva unleashed his fiery weapon, *Sivajwaram*, while Krishna countered it with *Vishnujwaram*. Neither side could overpower the other.
In the heat of battle, Lord Shiva hurled his axe at Lord Krishna from the hills of Banasura. It is believed that the axe landed at the very place now known as Mazhuvannur, marking the divine site where the temple stands today. It is also believed that Lord Parashurama later consecrated the temple at this sacred location.
Daily poojas have been performed at the Mazhuvannur Maha Siva Temple since ancient times. During major festivals like Onam, Vishu, and Ayudha Pooja, special rituals and celebrations are held, drawing devotees from across the region. The temple is especially active during the Sabarimala pilgrimage season, when evening poojas, special prayers, and devotional singing (Bhajana) are regularly conducted. These events are widely attended by pilgrims and devotees from all over the country.
In recent years, the temple committee has introduced Annadanam (offering of free meals), held on the first Sunday of every month, as a gesture of service to monks, pilgrims, and the general public.
Originally built using traditional materials like bricks and wood, the temple has undergone renovations, though the exact date of the restoration is not specified. In ancient times, the temple featured a Naalukettu (a traditional quadrangular structure), of which only remnants remain today.
Currently, the temple is managed by the Malabar Devaswom Board, which has undertaken various upgrades, including planting trees on temple grounds and installing a signpost.
The temple’s main complex includes a unique tree-based shrine dedicated to Lord Ayyappa. In addition, important nearby features include a temple pond, Banglow Kunnu, Naaga Kaav (a sacred grove for serpent worship), temple lands, and an idol at Puthusseri.
മഴുവന്നൂർ മഹാശിവക്ഷേത്രം
മഴുവന്നൂർ മഹാ ശിവ ക്ഷേത്രം കേരളത്തിലെ വയനാട് ജില്ലയിലെ പ്രശസ്തവും പുരാതനവും ആയ ഒരു ക്ഷേത്രമാണ്. പരമശിവനെയാണ് പ്രധാന പ്രതിഷ്ഠയായി ആരാധിക്കുന്നത്. ശ്രീ അയ്യപ്പൻ, ഗണപതി എന്നിവയും ഇവിടെ ഉപദേവതകളായി സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നു. കരിങ്ങാരി, പാലിയാണ, തരുവണ എന്നിവിടങ്ങൾക്കിടയിലെ ഏറ്റവും ഉയർന്ന സ്ഥലമായ മഴുവന്നൂർ കുന്നിലാണ് ഈ ക്ഷേത്രം സ്ഥിതിചെയ്യുന്നത്.
ഈ ക്ഷേത്രത്തിൽ എല്ലാ ദിവസവും പൂജകൾ നടക്കുന്നതാണ്, അതിപുരാതന കാലം മുതൽ തന്നെ മഴുവന്നൂർ തെക്കേ ഇല്ലം എംബ്രാന്തിരിമാർ ഈ ദൈവിക കർമ്മങ്ങളിൽ പങ്കെടുത്തുവരുന്നു.
ക്ഷേത്രവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ഐതിഹ്യങ്ങൾ അനേകം ഉണ്ട്. ബാണാസുരൻ കഠിനതപസ്സിലൂടെ ശിവനെ പ്രത്യക്ഷപ്പെടുത്തി, തന്റെ കോട്ടയ്ക്ക് കാവൽ നിൽക്കാൻ ശിവനോട് വരം ആവശ്യപ്പെട്ടു.
അതിനനുസരിച്ച് ശിവനും പാർവതിയും ബാണാസുരന്റെ കോട്ട കാത്തുനിന്നു. ബാണാസുരന്റെ മകൾ ഉഷക്ക് ശ്രീകൃഷ്ണന്റെ മകനായ അനിരുദ്ധനോടുണ്ടായിരുന്ന പ്രണയമാണ് പിന്നീടുള്ള സംഭവങ്ങൾക്ക് കാരണമായത്. അനിരുദ്ധൻ ഉഷയെ കാണാനായി കോട്ടയിലെത്തിയപ്പോൾ, അദ്ദേഹവും ശിവനും തമ്മിൽ യുദ്ധം നടന്നു. ഈ യുദ്ധത്തിൽ ശിവൻ തന്റെ കൈയിൽ ഉണ്ടായിരുന്ന മഴു അനിരുദ്ധന്റെ ദിശയിൽ വീശിയെറിഞ്ഞു. ആ മഴു വീണ സ്ഥലം തന്നെയാണ് മഴുവന്നൂർ എന്ന് പേരുവന്നതെന്ന് ഐതിഹ്യം പറയുന്നു.
ഇത് അനുസരിച്ച്, ഈ സ്ഥലത്ത് പരശുരാമൻ ക്ഷേത്രം സ്ഥാപിച്ചുവെന്നാണ് വിശ്വാസം. മഴുവന്നൂർ മഹാ ശിവ ക്ഷേത്രം ഏകാന്തമായും അത്യന്തം ആധ്യാത്മികമായും അനുഭവപ്പെടുന്ന ദൈവിക സ്ഥലമാണ്. ക്ഷേത്രം പല ഭാഗങ്ങളായി വിഭജിച്ചിരിക്കുന്നു — പ്രധാന മണ്ഡപം, ശ്രീ അയ്യപ്പൻ തറ, ക്ഷേത്രക്കുളം, ബംഗ്ലാവ് കുന്ന് എന്നറിയപ്പെടുന്ന വിശാലമായ സ്ഥലം, നാഗക്കാവ്, കൂടാതെ പുതുശ്ശേരിക്കടവിൽ സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന ബിംബവും പ്രതിഷ്ഠയും ഇവയെല്ലാം ചേർന്ന് ആ ദൈവികതയെ കൂടുതൽ ഊട്ടിയുറപ്പിക്കുന്നു.ഐതിഹ്യപ്രകാരം ബന്ധമുള്ള ബാണാസുര മലനിരകൾ ഈ ക്ഷേത്രത്തിൽ നിന്ന് അൽപം അകലെയാണ് സ്ഥിതിചെയ്യുന്നത്.
മലനിരകൾക്ക് അടിവാരത്താണ് പ്രശസ്തമായ ബാണാസുര സാഗർ അണക്കെട്ട് സ്ഥിതിചെയ്യുന്നത്. മഴുവന്നൂർ കടൽനിരപ്പിൽ നിന്ന് ഏകദേശം 700 മീറ്റർ ഉയരത്തിൽ സ്ഥിതിചെയ്യുന്നുയ്, ഈ പ്രദേശത്തെ ഏറ്റവും ഉയർന്ന ഭാഗങ്ങളിൽ ഒന്നായിരിക്കുന്നു.ശ്രീ അയ്യപ്പൻ തറയിലെ ആൽത്തറ വളരെ പ്രത്യേകതയുള്ളതാണ് — ഈ ആലിനൊപ്പം മറ്റ് പലതരം വൃക്ഷങ്ങളും ചേർന്ന് നൂറ്റാണ്ടുകൾ പഴക്കമുള്ള ഒരു വിശിഷ്ടമായ ജൈവ സംയോജനം ഒരുക്കിയിരിക്കുന്നു.മാനന്തവാടിക്ക് 10 കിലോമീറ്റർ തെക്ക്-പടിഞ്ഞാറായി ആണ് ഈ ക്ഷേത്രം സ്ഥിതിചെയ്യുന്നത്.
തരുവണ എന്ന സ്ഥലത്തിൽ നിന്ന് ഏകദേശം ഒരു കിലോമീറ്റർ ദൂരത്തിലാണ് ക്ഷേത്രം എത്തിച്ചേരാവുന്നത്.
ഇതെല്ലാം ചേർന്ന് മഴുവന്നൂർ മഹാ ശിവ ക്ഷേത്രം ഒരു ദൈവികശ്രദ്ധാകേന്ദ്രമായി മാറുന്നു — ഭക്തർക്ക് ആത്മസംതൃപ്തിയും, ഐതിഹ്യങ്ങളോടുള്ള ബന്ധവും, പ്രകൃതിയോടുള്ള ഒത്തുചേരലും ഒരേ സമയത്ത് അനുഭവിക്കാൻ കഴിയുന്നവണ്ണം.
Address:
Mazhuvannur Temple Rd,
Porunnanore,
Kerala 670645
