Thrissilery Shiva Temple is an ancient Hindu temple located in the Thrissilery area of Wayanad, Kerala.
Dedicated to Lord Shiva, it is one of the prominent pilgrimage centers in the region.
Believed to have been constructed around 1000 years ago by the Chera kings, the temple stands at coordinates 11.8515°N, 76.0166°E, approximately 19 km from the Thirunelly Mahavishnu Temple. According to tradition, ancestral rites performed at the Thirunelly Temple are considered incomplete without a subsequent visit to the Thrissilery Shiva Temple.
In addition to Lord Shiva, the temple also houses shrines for Goddess Parvati, Lord Ganesha, Lord Balakrishna, and Lord Dharma Sastha. A unique feature of the temple is the Jal Durga shrine, which is believed to have been consecrated by Lord Parashurama.
The temple celebrates its annual festival during the Malayalam month of Meenam, while the 'Puthari' harvest festival is observed in the month of Thulam.
തൃശ്ശിലേരി മഹാദേവക്ഷേത്രം
വയനാട് ജില്ലയിലെ മാനന്തവാടിക്ക് സമീപമുള്ള തിരുനെല്ലിയിൽ സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന ഒരു പ്രശസ്തമായ ഹൈന്ദവ ക്ഷേത്രമാണ് തൃശ്ശിലേരി മഹാദേവക്ഷേത്രം. കേരളത്തിലെ പ്രശസ്തമായ നൂറ്റെട്ട് ശിവക്ഷേത്രങ്ങളിൽ ഒന്നായ ഈ ക്ഷേത്രത്തിൽ പ്രധാന പ്രതിഷ്ഠ പടിഞ്ഞാറു ദർശനമുള്ള ഭഗവാൻ പരമശിവനാണ്.
ഇതുവരെ നിലനിൽക്കുന്ന ഒരു പൈതൃകപരമായ ആചാരമാണ് – തൃശ്ശിലേരിയിൽ ഭഗവാനെ വണങ്ങി വിളക്ക് തെളിച്ച്, അതിനുശേഷം പാപനാശിനിയിലേക്കു പോയി മരിച്ചവർക്കായുള്ള ബലി തർപ്പണം നടത്തി, പിന്നീട് തിരുനെല്ലിയിലെ മഹാവിഷ്ണുവിനെ സ്നാനത്തോടെ വണങ്ങുന്നത്.
എങ്കിലും ഇന്നത്തെ കാലത്ത് ഈ ആചാരം പിന്തുടരുന്നത് വളരെ കുറച്ചുപേർ മാത്രമാണ്. കൊല്ലം മുഴുവൻ ഈ ക്ഷേത്രത്തിൽ മരിച്ചവരുടെ ആത്മശാന്തിക്കായി ബലിതർപ്പണ ചടങ്ങുകൾ നടത്തപ്പെടാറുണ്ട്.
ഇവിടുത്തെ ശിവലിംഗം സ്വയംഭുവായിരിക്കുകയും, അതിന്റെ പ്രതിഷ്ഠാ നിർവ്വഹണം വൈഷ്ണവ തത്വത്തിൽ ഉറച്ച് നിൽക്കുന്ന ശ്രീ പരശുരാമനാണ് നിർവഹിച്ചതായും വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു.
മാനന്തവാടിയിൽ നിന്നും തിരുനെല്ലിയിലേക്കുള്ള യാത്രാമാർഗത്തിൽ തൃശ്ശിലേരി ക്ഷേത്രം സ്ഥിതിചെയ്യുന്നു. തിരുനെല്ലിയിൽ ബലി അർപ്പിക്കാൻ പോകുന്നവർ ആദ്യം തൃശ്ശിലേരിയിൽ എത്തി ഭഗവാൻ ശിവനെ വണങ്ങി ശേഷം പോകേണ്ടതാണെന്ന് ഭാരതീയ വിശ്വാസപ്രകാരം പറയുന്നു.
തൃശ്ശിലേരി ക്ഷേത്രത്തിൽ പ്രതിഷ്ഠിച്ചിരിക്കുന്ന ശിവലിംഗം സ്വയംഭുവായിരുപ്പിനും ശേഷവും, വൈഷ്ണവാശ ഭാവമുള്ള ശ്രീ പരശുരാമൻ തന്നെയാണ് ഈ ലിംഗം പ്രതിഷ്ഠിച്ചതെന്നു വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു. മാനന്തവാടിയിൽ നിന്നു തിരുനെല്ലിയിലേക്കുള്ള പ്രധാന വഴിയിലായാണ് ഈ ക്ഷേത്രം സ്ഥിതിചെയ്യുന്നത്. തിരുനെല്ലിയിൽ പിതൃകർമ്മങ്ങൾ നിർവഹിക്കാൻ പോകുന്ന ഭക്തജനങ്ങൾ ആദ്യം തൃശ്ശിലേരിയിൽ എത്തി ഭഗവാൻ ശിവനെ വണങ്ങി, തുടർന്ന് ബലിതർപ്പണത്തിന് പോകുക എന്നതാണ് ആചാരപരമായ വിശ്വാസം.
ഇവിടുത്തെ ശിവ പ്രതിഷ്ഠ കിരാതമൂർത്തിയായി (അരണമെയ്യരായ രൂപത്തിൽ) സങ്കൽപ്പിക്കപ്പെടുന്നു.
ശ്രീകോവിലിനു മുന്നിലുള്ള നമസ്കാര മണ്ഡപത്തിൽ പാര്വതിയെ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്ന ഒരു പീഠവും, ഗണപതി പ്രതിഷ്ഠയും ഉണ്ടാകുന്നത് ശിവപാർവതി ഐക്യത്തെ ഊന്നിപ്പറയുന്നതാണ്.
ക്ഷേത്രത്തിൽ ജലദുർഗ, ഗോശാലകൃഷ്ണൻ, കന്നിമൂല ഗണപതി, ശാസ്താവ്, ഭദ്രകാളി, ഭഗവതി, ദൈവത്താർ, നാഗർ തുടങ്ങിയ അനവധി ഉപദേവതാപ്രതിഷ്ഠകളും ഉൾക്കൊള്ളുന്നു.ജലദുർഗയുടെ പ്രതിഷ്ഠയുള്ള ശ്രീകോവിലിനടുത്ത് സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന തീർത്ഥകുളത്തിൽ എല്ലായ്പ്പോഴും ഒരേ നിലയിലുള്ള ജലമേ ഉള്ളതെന്ന് വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു.
ഈ ജലം പാപനാശിനിയിലേതാണെന്നും, ജലദുർഗ പ്രതിഷ്ഠയെ ചുറ്റിപ്പറ്റി ഒഴുകുന്ന ഈ ജലം സർവരോഗ നിവാരകമാണെന്നും സങ്കല്പമുണ്ട്. ജലദുർഗയുടെ പ്രതിഷ്ഠയും പരശുരാമനാണ് നടത്തിയതെന്നാണ് മതവിശ്വാസം.
ചമരം (ആയുധം) പടിഞ്ഞാറോട്ടു നിലകൊണ്ടിട്ടുള്ള ജടാധാര രൂപത്തിലുള്ള ശാസ്താപ്രതിഷ്ഠയും ഈ ക്ഷേത്രത്തിന്റെ മറ്റൊരു പ്രത്യേകതയാണ്. ഇത് സന്ന്യാസമനുഷ്ഠിക്കുന്ന ഭഗവാൻ ശാസ്താവിന്റെ രൂപം സൂചിപ്പിക്കുന്നതാണെന്നും വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു. ശ്രീ പാർവതി, മണ്ഡപത്തിലെ ഗണപതി, ജലദുർഗ, ഗോശാലകൃഷ്ണൻ, ധർമശാസ്താവ്, കന്നിമൂല ഗണപതി, ദൈവത്താർ, ഭദ്രകാളി, ഭഗവതി, നാഗരാജാവ് (വാസുകി) എന്നിവയാണ് തൃശ്ശിലേരി ക്ഷേത്രത്തിലെ പ്രധാന ഉപദേവതാപ്രതിഷ്ഠകൾ.
നിത്യവും ത്രികാല പൂജകളും നിര്‍മ്മാല്യദര്‍ശനം, ശംഖാഭിഷേകം, ഉഷഃപൂജ, ഉച്ചപൂജ, ദീപാരാധന, അത്താഴപൂജ എന്നിവയും നടക്കുന്ന തൃശ്ശിലേരി ക്ഷേത്രത്തില്‍ ദര്‍ശനം നടത്താതെ തന്നെ തിരുനെല്ലിയില്‍ പോകുന്ന ഭക്തര്‍ക്ക് വഴിപാട് കഴിക്കാന്‍ തിരുനെല്ലി ക്ഷേത്രത്തിലൂടെ പണമടയ്ക്കുന്ന രീതി നിലവിലുണ്ട്. തൃശ്ശിലേരി ക്ഷേത്രത്തിൽ പ്രതിവർഷം മലയാള മാസം മീനത്തിലെ പൂരുരുട്ടാതി മുതൽ രേവതി വരെ മൂന്ന് ദിവസം നീണ്ടുനിൽക്കുന്ന ഉത്സവം ആചരിക്കപ്പെടുന്നു. അവസാന നാൾയായ രേവതി നക്ഷത്രത്തിൽ കലശഭിഷേകവും വലിയ ആഘോഷവും നടക്കുന്നു. കുംഭമാസത്തിലെ കൃഷ്ണപക്ഷ ചതുർദ്ദശി ദിവസമാണ് മഹാശിവരാത്രി ആഘോഷിക്കുന്നത്.
ആ ദിവസം ക്ഷേത്രത്തിൽ എഴുന്നള്ളിപ്പ്, ദീപാലങ്കാരം എന്നിവയോടൊപ്പം രുദ്രാഭിഷേകം, ധാര, പുഷ്പാഞ്ജലി, സ്വയംവരപുഷ്പാഞ്ജലി തുടങ്ങിയ പ്രധാന വഴിപാടുകളും ഭക്തർ നിർവഹിക്കുന്നു.
മലയാള മാസം ധനുവിലെ തിരുവാതിര നാളിൽ ശ്രീമഹാദേവന്റെ ജന്മദിനമായി തിരുവാതിര മഹോത്സവം ആഘോഷിക്കപ്പെടുന്നു. ധനുമാസത്തിലെ തിരുവാതിര വ്രതം അനുഷ്ഠിച്ചാൽ സ്ത്രീകൾക്ക് നെടുമാംഗല്യവും യുവതികൾക്ക് നല്ല വിവാഹബന്ധവും ലഭിക്കുമെന്ന് വിശ്വാസമുണ്ട്. ഈ ദിവസത്തിൽ മുന്നോടിയായി വ്രതം തുടങ്ങി രാവിലെ ക്ഷേത്രത്തിൽ ദർശനം നടത്തും വിധത്തിൽ ഭക്തർ എത്തുന്നു.
ക്ഷേത്രത്തിന്റെ ദൈനംദിന ഭരണ ചുമതല മലബാർ ദേവസ്വം ബോർഡിന്റെ കീഴിലായാണ് നടക്കുന്നത്. ക്ഷേത്ര ഊരാണ്മയായി പാലക്കുന്നം മനയാണ് പ്രവർത്തിക്കുന്നത്.
Address:
Thrissilery Rd,
Thrishilery,
Kerala 670646
